Initi­a­tief­voorstel Doe recht aan de uitkomsten van de Stads­peiling

Document Nijmegen - Initiatiefvoorstel Doe recht aan de uitkomsten van de Stadspeiling - iBabs RIS (bestuurlijkeinformatie.nl)

Nijmegen, 1 juli 2022
Betreft: Aanbieding initiatiefvoorstel ‘Doe recht aan de uitkomsten van de Stadspeiling’

Geachte burgemeester, geachte leden van de Nijmeegse gemeenteraad,

Op 29 juni 2022 heeft de raadscommissie Grote binnenstedelijke projecten opiniërend gesproken over de uitkomsten van de stadspeiling. Naar aanleiding van die bespreking bieden de fracties van CDA, Stadspartij Nijmegen, GroenLinks en Partij voor de Dieren u het initiatief-voorstel ‘Doe recht aan de uitkomsten van de Stadspeiling’ aan.
Tijdens de bespreking op 29 juni 2022 heeft wethouder Noël Vergunst aangegeven dat, mits de raad bij dit initiatiefvoorstel binnen de afgesproken kaders blijft het College zal streven naar een schriftelijk reactie op dit voorstel op uiterlijk 12 juli 2022. Daags voor de besluitronde van 13 juli 2022.
Wij hopen dat u het voorstel met genoegen tot u zult nemen en we zien uit naar de bespreking ervan in de raad van 13 juli 2022.

Hartelijke groeten namens alle initiatiefnemers,

Delano van Luik, CDA
Rosalie Thomassen, Stadspartij Nijmegen
Marieke Smit, GroenLinks
Eline Lauret, Partij voor de Dieren

Inhoudsopgave

1. Inleiding
2. De validiteit van de stadspeiling
3. Politieke context en keuzes
4. Wettelijk kader of beleidskader
5. Financiën
6. Beslispunten

1. Inleiding

Het Stadseiland is een bijzonder gebied waaronder zowel De Hoge Bongerd als Veur-Lent valt. Daarbij is door het College van B&W en ook door de raad erkend dat sprake is van een samenhang (inhoudelijk en procesmatig) tussen beide plandelen; de gebieden dienen in samenhang bezien te worden.
In de besluitronde 31 maart 2021 (agendapunt 12) is een brief van het College besproken waarmee het College van B&W de Raad informeerde over hun voornemen om een ambitiedocument vast te stellen voor de ontwikkeling van het Stadseiland. Daarbij stelde het College van B&W de Raad in de gelegenheid zogeheten wensen en bedenkingen kenbaar te maken op dat voornemen. Het ambitiedocument zou een fundament bieden voor een selectieprocedure van een geschikte ontwikkelaar in dit gebied. De raad heeft wensen en bedenkingen geformuleerd.

Tijdens deze besluitronde is de motie ‘Nijmegenaren aan het woord over Veur-Lent’ aangenomen. Met die motie werd het College opgeroepen om

1. Voor 1 oktober 2021 samen met de gemeenteraad een brede representatieve stadspeiling te organiseren en de resultaten te presenteren waarbij verschillende opties voor bouwen en niet bouwen met bijbehorende kosten worden voorgelegd.
2. De ontwikkeling van dit gebied aan te wijzen als 'monitoringstraject' zoals verwoord in de beslispunten van het initiatiefvoorstel Inwonersparticipatie.

In raadsbrieven van 18 mei en 15 juni jl. heeft het College laten weten de peiling zoals voorgesteld in de motie op grond van moverende redenen niet uit te kunnen voeren, maar graag een alternatief voorstel voor te willen leggen aan de raad. Daarvoor heeft het College een alternatief planproces voorgesteld om te komen tot een stadspeiling.

Gezien het belang dat de raad hechtte aan de invulling van het stadseiland heeft de raad met betrokkenheid van de leden van de raadscommissie GREX Grote binnenstedelijke projecten de brieven van het College van B&W van 18 mei en 15 juni 2021 besproken op 30 juni 2021.

In de besluitronde van 22 september 2021 heeft de raad, in aansluiting op de bijeenkomst van 30 juni 2021, het raadsvoorstel Ontwikkeling Stadseiland - Plan van Aanpak Stadspeiling (84/2021) vastgesteld. In dit plan van aanpak staat beschreven welke stappen het College zet en wie daarbij betrokken wordt om een representatieve peiling uit kunnen voeren.

Om niet over één nacht ijs te gaan heeft de raad op 12 januari 2022 in de raadscommissie GREX Grote binnenstedelijke projecten zich namens het College van B&W laten informeren op de Ontwikkeling van het Stadseiland met een stedenbouwkundige toelichting op de varianten. Daarmee verkreeg de raad een totaalbeeld voordat in de gespreksronde van 19 januari 2022 over het voorstel zelf gesproken werd. In deze toelichting werd uitgelegd hoe de varianten tot stand zijn gekomen, wat de onderliggende afwegingen waren en tot welk resultaat dat in de verschillende uitwerkingen heeft geleid.

In de raadsvergadering van 2 februari 2022 heeft de raad ingestemd met de verschillende verbeeldingen voor deze Stadspeiling. Dat is geschied tegen de achtergrond van het volgende uitgangspunt van het College van B&W:

‘De uitkomsten van de peiling vormen de input voor een debat in uw raad en een keuze voor één van de mogelijk woonmilieus voor Veur Lent. Na de keuze voor de voorkeursvariant zal de volgende stap in het Plan van Aanpak (in casu met Ontwikkelfase) verder door het College uitgewerkt worden.’

Daarna heeft het College van B&W de stadspeiling uitgevoerd en bij brief van 10 juni 2022 bieden zij het onderzoeksrapport en conclusies aan, aan de raad.

Thans ligt dus het rapport als ‘input voor de raad’ voor. Het maakt het voor de raad mogelijk een keuze te maken voor één van de mogelijk woonmilieus voor Veur Lent.

2. De validiteit van de stadspeiling

In het rapport is de wijze van het onderzoek beschreven. Daarin staat het volgende (blz. 10) vermeld:

Onderzoeksopzet
Om de kwaliteit van het onderzoek te bevorderen zijn de volgende stappen gezet:

• Een ruime aselecte steekproef van uiteindelijk 6.939 Nijmegenaren van 16 jaar en ouder. Een ruime steekproef verbetert de betrouwbaarheid en nauwkeurigheid van de onderzoeksresultaten en maakt het mogelijk de uitkomsten uit te splitsen naar achtergrondkenmerken.
• Persoonlijke benadering van de onderzoeksgroep met een korte en begrijpelijke uitnodigingsbrief.
• Respondenten kregen de keuze voor online invullen of een papieren vragenlijst met antwoordenvelop, die eenvoudig opgevraagd kon worden.
• De vragenlijst omvatte naast beeldmateriaal kernachtige omschrijvingen en een gering aantal vragen.
• De periode van 5 weken voor het onderzoek is ruim bemeten.
• Na 2 weken volgde een herinneringsbrief voor non-respondenten met daarin opgenomen een eindtermijn.

Respons en representativiteit.

• Op dinsdag 22 februari 2022 ontvingen 6.939 willekeurige Nijmegenaren van 16 jaar en ouder een uitnodiging om deel te nemen aan de peiling over het Stadseiland. Van deze 6.939 benaderde personen vulden 1.596 de vragenlijst volledig in (23% respons). Dit is voldoende voor betrouwbare en nauwkeurige uitspraken over de onderzoeksvragen. Het veldwerk is donderdag 31 maart beëindigd. Volgens het betrokken veldwerkbureau (I&O Research) is dit een gemiddeld resultaat voor een bevolkingsonderzoek waarbij de benaderde personen een digitale vragenlijst kunnen invullen of een schriftelijke vragenlijst kunnen opvragen. En waarbij er na de uitnodiging voor het onderzoek één keer een herinnering wordt gestuurd. I&O Research is een onderzoeksbureau dat veel ervaring heeft met steekproefonderzoek onder bewoners in steden.
• De respondentengroep voor de uitgevraagde achtergrondkenmerken is vergeleken met de totale onderzoekspopulatie van Nijmegenaren vanaf 16 jaar. Daaruit blijkt dat enkele deelgroepen en deelgebieden in lichte mate onder- of oververtegenwoordigd zijn, een veelvuldig voorkomend en verklaarbaar effect bij een dergelijk onderzoek. De deelname aan de peiling door bepaalde groepen of in specifieke gebieden wijkt echter niet sterk positief of negatief af. Er is bijvoorbeeld door mensen die op grote(re) afstand van Veur Lent wonen niet veel minder aan de peiling deelgenomen: 83% van de respondenten woont in wijken die niet aan het plangebied liggen (versus 87% van alle Nijmegenaren vanaf 16 jaar in werkelijkheid). Uit analyse en toetsing blijkt dat de meningen van onder- of oververtegenwoordigde deelgroepen of deelgebieden niet sterk
  afwijken van het gemiddelde beeld, waardoor er slechts beperkte invloed is op de onderzoeksresultaten. Als extra waarborg besteden we bij het beschrijven van de uitkomsten aandacht aan de verschillen tussen deelgroepen en -gebieden.

Uit zowel de gevolgde onderzoeksmethodiek als de mate van respons en de representativiteit daarvan blijkt ons inziens, dat sprake is geweest van een ordentelijk en zorgvuldig onderzoek. De conclusies kunnen dus op basis hiervan gedragen worden.

3. Politieke context en keuze

In feite is voor de Raad duidelijk geworden waar volgens de geënquêteerden de voorkeur naar uit gaat. Er is sprake van een onmiskenbare voorkeur voor de Variant Waalpark. De variant waarbij geen nieuwe woningen zijn opgenomen. Het gebied wordt ingericht als park met enkele voorzieningen:

• Parkaanleg met 3 bijzondere functies zoals horeca.
• Groenaanleg op nog niet ingerichte delen van het gebied.
• Geen woningen bijgebouwd.
• Financieel resultaat (opbrengst min kosten): € 7 miljoen in de min binnen de (vastgestelde) begroting Waalsprong

Waalpark spreekt grote groepen inwoners aan. Bijna de helft van de ondervraagde Nijmegenaren van 16 jaar en ouder (49%) geeft aan Waalpark zeer aansprekend te vinden, bijna een derde deel (31%) aansprekend. De meest gegeven toelichtingen door Nijmegenaren die Waalpark (zeer) aansprekend vinden zijn de volgende:

1. Het is een populaire plek voor (natuur)recreatie;
2. Tegen (verdere) bebouwing;
3. Er is behoefte aan meer groen in de stad;
4. Bebouwing tast het karakter van het natuurgebied aan;
5. Bebouwing gaat ten koste van natuur en recreatie;
6. Bebouwen vanwege het woningtekort is niet nodig;
7. Groenbehoud mag financiële gevolgen hebben;
8. Niet bebouwen behoudt de huidige functie van rust en ruimte;
9. Er zijn alternatieve plekken om te bouwen;
10. Natuur draagt bij aan brede welvaart.

In aansluiting op het bovenstaande zijn het vooral de groenvoorzieningen en de sfeer en uitstraling van de Waalparkvariant die positief gewaardeerd worden. Het niet toevoegen van woningen aan Veur Lent wordt door in totaal 56% positief gewaardeerd, door 28% negatief.
De financiële gevolgen (een verlies van 7 miljoen) is voor in totaal 43% een negatieve factor, 44% staat hier neutraal tegenover.

Omdat het Waalpark er zo uitspringt is dit dan ook de keus die wij aan de Raad voorleggen. Wij beseffen dat iedere keus consequenties inhoudt, zo ook deze keus. Echter de constatering dat deze variant door 49% van de ondervraagden zeer aansprekend wordt ervaren, stijgt zodanig ruim uit boven de drie andere varianten, dat wij het gerechtvaardigd vinden dat de keus op het Waalpark valt.

Zonder afbreuk te willen doen aan aan de voorkeur van een deel van de ondervraagden wiens voorkeur uitgaat naar de overige drie varianten, is het verschil zodanig afgetekend dat wij menen dat recht dient te worden aan de onmiskenbare keus voor variant 1, zijnde Waalpark.

4. Wettelijk kader of beleidskader

De Raad heeft op 28 oktober 2020 de omgevingsvisie 2020-2040 - Nijmegen stad in beweging – geamendeerd vastgesteld. De Omgevingsvisie wordt uitgewerkt in één Omgevingsplan. Hierin komen alle gemeentelijke regels te staan. De visie maakt duidelijk wat er mogelijk is in een gebied. Het Omgevingsplan vervangt de verschillende bestemmingsplannen en de verschillende bestaande verordeningen (regels) over geluid, milieu, water en gezondheid. Specifiek voor dit gebied kan dit leiden tot wijzigingen op basis van de te maken keus. In het bijzonder wordt hiermee gerefereerd aan het in de omgevingsvisie genoemde thema ‘Groter centrumgebied’ (bl.z 74 ev) waarbij het volgende wordt opgemerkt:
“De komende jaren werken we aan de verbreding van het centrum naar de gebieden rondom de Waal. Onder de noemer ‘Nijmegen omarmt de Waal’ realiseren we verschillende projecten aan de oevers van de rivier, waarmee de stad zich naar de rivier toe wendt. Deze projecten bepalen het aangezicht van het toekomstige Nijmegen en bieden unieke kansen voor wonen, recreëren en werken.”
“Nijmegen omarmt de Waal - Door deze projecten aan de oevers van de Waal ontstaan hier diverse nieuwe gemengde milieus. De ligging aan het water én nabij de binnenstad van Nijmegen maakt deze plekken uniek. De komende jaren worden de gebieden Stelt, Hoge Bongerd, Veur-Lent, Waalfront en Hof van Holland ontwikkeld. Het zijn unieke stedelijke milieus, die zorgen voor diverse voorzieningen, werkgelegenheid en duurzame energie. Binnen het gebied Nijmegen omarmt de Waal krijgen de rivieroevers een belangrijke functie als openbare ruimte. Daarbij streven we naar variatie in de verschillende deelgebieden, zodat elk deelgebied aantrekkelijk is voor specifieke groepen.”

Op 12 oktober 2021 heeft het College van B&W het Ambitiedocument Stadseiland vastgesteld. Dit geschiedde mede op basis van de door de Raad verwoorde wensen en bedenkingen. Bij de uitwerking van álle vier de varianten voor het stadseiland gold het ambitiedocument als inhoudelijk kader, behalve wat betreft de de programmering en de verdeling daarvan tussen de plangebieden. Het programma en de verdeling dienen dus nog te worden bepaald op basis van de door de raad vast te stellen keuze van een ontwikkelvariant.

Het programma van het Stadseiland omvat een verdeling van de woningbouwprogrammering tussen Veur-Lent en de Hoge Bongerd. De te maken keuze zal leiden tot een wijziging van de programmering van de Hoge Bongerd. Deze wijziging van de programmering zal zijn beslag moeten krijgen in en ten tijde van de zogeheten Voortgangsrapport grote projecten (VGP). De VGP geeft inzicht in de ontwikkelingen van de planexploitaties van de gemeente Nijmegen. In deze VGP staat informatie over alle planexploitaties. Het biedt control- en sturingsmogelijkheden voor de ontwikkelingsportefeuille van het taakveld grondexploitaties van het programma Wonen en Stedelijke ontwikkeling. Deze rapportage wordt besluitvormend aan de gemeenteraad voorgelegd en is vervolgens de basis voor de verdere uitvoering van de projecten. Ons inziens is dat het geëigende
tijdstip om meer scherpte aan te brengen in de wijziging van de programmering.

5. Financiële uitgangspunten en voorstellen

In het raadsvoorstel van 2 februari 2022 heeft het College van B&W de financiële impact (en een toelichting daarop) van de varianten gedeeld met de Raad. Die luidde als volgt:

Het totale negatieve resultaat van de variant Waalpark is 13 mio. De uitwerking van Hoge Bongerd door Palmbout laat zien dat het mogelijk is om het saldo netto resultaat te verbeteren binnen het geschetste groen-stedelijke woonmilieu. Door aanpassing van het woningbouwprogramma (niet in aantal maar in categorie: lees grotere woningen) kan het financieel resultaat in Hoge Bongerd verbeteren met ca € 6 mln. Dit is verwerkt in bovenstaande tabel.

Uit overleggen van de klankbordgroep en Palmbout blijkt dat er ook mogelijkheden bestaan om commerciële functies aan de ‘plint’ (aan / op de dijk) in de Hoge Bongerd toe te voegen. Dit zou een extra opbrengst van 1 miljoen kúnnen opleveren, maar daar moet dan wel eerst verder onderzoek naar verricht worden (haalbaarheid, draagvlak, behoefte). Dit miljoen is nu nog niet meegerekend in de opbrengsten en het zit dus nog niet in de programmering van Hoge Bongerd. Wél zit het in de schetsen van Palmbout. Bij de nadere uitwerking van het gekozen woonmilieu na de stadspeiling zal moeten blijken in hoeverre deze kansen door een te selecteren marktpartij realiseerbaar zijn. Wij achten het verstandig om een dergelijk onderzoek te voltooien, voordat de raad daarover besluit.

Het voorstel is dan ook om:
De geschetste variant van wijziging van de woningbouwprogrammering in de Hoge Bongerd binnen het gekozen stedelijke milieu nader uit te werken met het oog op een resultaatsverbetering van 6 mio. en daarover een voorstel te presenteren in de aanstaande Voortgang grote projecten, zodat de Raad te zijner tijd definitief kan besluiten via
de vaststelling van de gewijzigde GREX.
Voorts het College van B&W op te dragen een nadere uitwerking van meer commerciële voorzieningen ter hand te nemen binnen de geschetste woonmilieus. In de praktijk zal dit betekenen dat dit met name in de Hoge Bongerd zal plaats kunnen vinden. Vooralsnog wordt daarbij uitgegaan van ca € 1 mln. extra opbrengsten.
Tot slot het negatief resultaat van 7 mio. te dekken uit de saldireserve van de gemeente Nijmegen.

6. BESLISPUNTEN

De gemeenteraad bijeen in de besluitvormende vergadering van 13 juli 2022.

Besluit op basis van het initiatiefvoorstel ‘Doe recht aan de uitkomsten van de Stadspeiling’ en de brief van het College van B&W van 10 mei 2022 en de bijbehorende rapportage ‘Stadspeiling - Stadseiland juni 2022’ als volgt:

1. De variant Waalpark vast te stellen als de wenselijke voorkeursvariant.
2. Het College de opdracht te geven deze variant nader uit te werken in een gewijzigde woningbouw-programmering binnen het bestaande woonmilieu van de Hoge Bongerd, teneinde het negatieve resultaat te verminderen met 6 miljoen Euro.
3. Het College de opdracht te geven voor een onderzoek (haalbaarheid, draagvlak, behoefte) om commerciële functies aan de ‘plint’ (aan / op de dijk) in de Hoge Bongerd toe te voegen. Met als doel een vermindering van het negatieve resultaat met 1 miljoen Euro.
4. Het College de opdracht te geven de uitwerkingen en voorstellen zoals genoemd onder de punten 2 en 3 aan de Raad te presenteren via het eerstvolgende raadsvoorstel Voortgang grote projecten en/of wijzigingsvoorstel Grondexploitaties Waalsprong.
5. Het restant van het negatieve resultaat van 7 miljoen Euro te dekken uit de saldireserve en de raad hiervoor een voorstel voor te leggen uiterlijk ten tijde van de openbaarmaking van het raadsvoorstel Voortgang grote projecten en/of wijzigingsvoorstel Grondexploitaties Waalsprong.

CDA
Delano van Luik

Stadspartij Nijmegen
Rosalie Thomassen

GroenLinks
Marieke Smit

Partij voor de Dieren
Eline Lauret