HOUdT op met HOUTstook: verbranding biomassa is niet duurzaam

De gemeenteraad van Nijmegen, in vergadering bijeen op 26 september 2018,

Constaterende dat:

• Het College een Raadsvoorstel Warmtevisie aanbiedt ter aanvaarding door de Raad;

• Nijmegen als European Green Capital koploper wil zijn in de warmtetransitie;

• Inzetten op een duurzame warmtevoorziening door het uitfaseren van aardgas een speerpunt van de gemeente Nijmegen is;

• In de Warmtevisie verbranding van biomassa als een duurzaam alternatief voor aardgas wordt voorgesteld en een biomassacentrale als een goede bron voor het warmtenet;

• In de Warmtevisie biomassa wordt gedefinieerd als snoeiafval en afval dat bij bosonderhoud vrijkomt;

• In de Warmtevisie wordt gesteld dat er binnen een straal van 100 km rond Nijmegen voldoende biomassa voorhanden is om een aantal biomassa installaties van brandstof te voorzien;

• In de Warmtevisie een initiatief in de Wolfskuil voor een lokaal warmtenet middels een houtgestookte wijkketel voor tot 200 woningen en een aantal grootverbruikers en een biomassa-warmte-installatie voor de Winkelsteeg als wenselijke voorbeelden wordt genoemd,

Overwegende dat:

• Het in het belang is van Nijmegen, al haar bewoners en de gezondheid van de (eigen en mondiale) leefomgeving, dat er een ambitieuze agenda ten behoeve van energietransitie en CO 2 - reductie komt;

• Bomen belangrijk zijn voor de opslag van CO 2 , het afvangen van fijnstof, het tegengaan van het hitte-eilandeffect in steden en biodiversiteit (voedsel, beschutting, nestgelegenheid, etc.), en ook hun afval een belangrijke rol speelt in de kringloop (‘woonomgeving’, voedsel, meststof, etc.);

• Het verbranden van hout van gekapte bomen en snoeiafval leidt tot CO 2 -toename en dus bijdraagt aan klimaatverandering, die Nijmegen middels de energietransitie juist wil tegengaan;

• Gebruik van biomassa in de vorm van snoeiafval en afval dat bij bosonderhoud vrijkomt onbedoeld kan leiden tot ontbossing;

• Ontbossing leidt tot nog minder bomen die CO 2 kunnen opnemen en tot nog verder verlies van biodiversiteit (planten én dieren);

• Nijmegen niet de enige stad is binnen een straal van 100 kilometer die biomassa-installaties zal willen bouwen en daarbij gebruik wil maken van hout(afval) uit de regio. Daardoor kan er regionale concurrentie op beschikbaarheid van biomassa ontstaan, met al snel een tekort aan hout. Risico is dat er teveel gekapt zal worden in eigen land of geïmporteerd zal moeten worden uit bijvoorbeeld Polen (zelfs het oerbos Białowieża) en de VS, waar al jaren hectares bomen worden kaalgekapt voor houtpellets, die voor het overgrote deel worden geëxporteerd naar Europa;

• EASAC-wetenschappers (Europese koepel van wetenschapsacademies waarin ook de Nederlandse KNAW is vertegenwoordigd) begin 2017 erkenning eisten voor de 'lange tijdschaal waarop houtige biomassa terug groeit'.

• 190 Boswetenschappers in september 2017 in een brief aan Europese bestuurders hun 'ernstige bezorgdheid uitten, om dat biomassa helemaal niet koolstofneutraal is en op de korte termijn het verbranden van houtkorrels zelfs slechter voor het klimaat dan fossiele brandstoffen.’

• 800 Klimaatwetenschappers begin 2018 hebben gewaarschuwd dat de toestemming van het Europese parlement bomen te kappen en te verbranden voor energie de klimaatverandering aanzwengelt;

• In een artikel in Nature klimaatdeskundigen schrijven dat als deze praktijk (bomen kappen voor energie door verbranding) op grote schaal wordt toegepast, de CO 2 -uitstoot met 10 % kan toenemen;

• Hout minder efficiënt brandt dan kolen en gas: voor dezelfde hoeveelheid elektriciteit stoten de houtkorrels, tijdens de verbranding, in bijvoorbeeld de Amercentrale straks 95 procent meer CO 2 uit dan gas. En zelfs 15 procent meer dan steenkool, de meest vervuilende fossiele brandstof.

• Als bomen gekapt en verbrand worden, er niet alleen CO 2 vrijkomt, maar hun grote vermogen broeikasgas op te zuigen ook verloren gaat, en het moeilijk is met nieuwe bomen de uitstoot goed te maken;

• Het compenseren van een hele gekapte boom al snel honderd jaar duurt, waarna pas de klimaatwinst begint;

• Ook het opstoken van de beperkte volumes dood resthout weliswaar sneller gecompenseerd kan worden, maar dat ook dat vijf tot dertig jaar kan duren;

• We geen decennia kunnen wachten op de voordelen van biomassa, en al helemaal geen eeuwen.

• Pier Vellinga, klimaathoogleraar aan de Wageningen University, zegt dat hoe meer biomassa wordt gebruikt, hoe langer klimaatwinst op zich laat wachten, hoe groter de kans op onomkeerbare schade, zoals het smelten van de Groenlandse ijskap of het massaal vrijkomen van het broeikasgas methaan uit nu nog bevroren toendra's;

• Het RIVM waarschuwt dat de stook van hout en groenafval zorgt voor een serieuze toename van fijnstof;

• Nijmegen als European Green Capital een internationale voorbeeldfunctie heeft,

Is van mening dat:

• Een vooruitstrevend en krachtig klimaat- en energiebeleid noodzakelijk is;

• Hierbij het beste direct kan worden ingezet op werkelijk duurzame energiebronnen, zoals zon, wind, water, geothermie en restwarmte;

• De energietransitie samen dient te gaan met een betere lokale luchtkwaliteit;

• De verbranding van biomassa in de vorm van hout, snoeiafval en afval dat bij bosonderhoud vrijkomt geen plaats verdient in het voorliggende Raadsvoorstel Warmtevisie,

Besluit:

1. Toe te voegen als beslispunt aan het Raadsvoorstel Warmtevisie Nijmegen 2018: Het integraal schrappen uit de Warmtevisie Nijmegen 2018 van de inzet van verbranding van biomassa in de vorm van hout, snoeiafval en afval dat vrijkomt bij bosonderhoud, te weten:
   
2. Schrappen van de volgende passages:
   

• Pagina 13, regel 1: ‘en eventueel biomassa’
• Pagina 17, paragraaf Uitbreiding en verduurzaming van warmtebronnen, regel 5 ev: ‘of lokale kleinschalige biomassacentrales. Voorwaarde daarbij is dat de biomassa alleen mag komen uit lokale of regionale bronnen.
• Pagina 17, paragraaf Biomassa, regel 1: ‘voldoende’
• Pagina 35: illustratie Engie
• Pagina 48, regel 5: ‘en Hout voor de Wolfskuil’
  

3. Vervangen van de volgende passages:

• Pagina 7, regel 4 ev:
  ‘In Wolfskuil wordt een initiatief opgezet om tot tweehonderd woningen en een aantal grootverbruikers aan elkaar te verbinden met warmte van een houtgestookte “wijk-ketel”.’
  
  vervangen door:
  ‘In Wolfskuil wordt een initiatief opgezet om tot tweehonderd woningen en een aantal grootverbruikers aan elkaar te verbinden met een warmtenet.
  

• Pagina 17, paragraaf Biomassa, regel 2:
  ‘Een biomassacentrale kan een goede bron zijn voor het warmtenet. Door het collectief toepassen van biomassa gelden milieu-eisen en moeten de rookgassen gezuiverd worden.’
  
  vervangen door
  ‘Een biomassacentrale is echter geen duurzame oplossing en dus geen goede bron voor het warmtenet. Daarom wordt de verbranding van biomassa en hout afgewezen als alternatief voor aardgas en als duurzame bron voor energie en warmtenetten.’
  
• Pagina 60:
  ‘Een collectieve biomassa-warmte-installatie genereert duurzame warmte voor de afnemers. Biomassa is in dit project de transitiebrandstof die op langere termijn kan worden vervangen door een andere duurzame warmtebron, bijvoorbeeld geothermie.’
  
  vervangen door
  ‘Een collectieve warmte-installatie genereert duurzame warmte voor de afnemers. In dit project wordt in het begin ingezet op restwarmte, en versneld ingezet op (duurzaam) elektrisch geproduceerde H 2 als brandstof en/of geothermie.’

En gaat over tot de orde van de dag.