Trans­vrouw en lijst­trekker

Michelle van Doorn is de eerste transvrouw die lijsttrekker is van een politieke partij. Vanaf oktober vorig jaar leidt ze de Nijmeegse afdeling van de Partij voor de Dieren. Haar leven en transformatie hebben een duidelijke stempel gedrukt op haar politieke keuzes.

Het is geen verrassing. De Nijmeegse lijsttrekker van de Partij voor de Dieren nodigt de interviewer uit in Crudo, een 'Raw Vegan eetcafé' in Nijmegen. Hier, tussen de groenteburgers, broodjes plantaardige kaas en slow juices komt Michelle van Doorn (47), overtuigd vegetariër, graag. Maar het is niet alleen haar levensstijl die haar uniek in de Nijmeegse politiek maakt.

'Omdat ik er, zoals je dat noemt, passabel uitzie, zien mensen het niet aan me'

Je bent de eerste: een transvrouw die lijsttrekker is.
,,Ja, kennelijk. Ik weet wel dat er meer transgenders op de lijsten van politieke partijen staan. Ik ben er zelf eigenlijk niet zo bewust mee bezig. Voor mijn hele omgeving is het feit dat ik een vrouw ben logisch. Het is geen geheim dat ik een transvrouw ben, maar ik schreeuw het ook niet van de daken.''

Je besteedde er wél aandacht aan toen je vorig jaar kandidaat-Kamerlid was voor de landelijke Partij voor de Dieren.
,,Klopt. Dat past binnen de emancipatie die we voor alle minderheden nastreven. Iedereen moet een menswaardig sociaal-maatschappelijk leven kunnen leiden. En natuurlijk is het zo dat het mijn politieke ideeën en liberale opvattingen mede gevormd heeft."

Wanneer merkte je dat je anders was?
,,Toen ik 7 jaar was kwam er een nichtje logeren. Mijn moeder deed ons samen in bad. Ik zag voor het eerst een bloot meisje. Het had iets vertrouwds. Jij bent eigenlijk mij, dacht ik. Al kon ik toen niet goed de woorden vinden die bij mijn gevoel pasten. Die herinnering is heel sterk. Het gietertje waar we mee speelden en de tegeltjes in de badkamer zie ik nog zo voor me.

Mijn moeder had het trouwens al veel eerder door dan ikzelf. Ze voelde dat er iets aan de hand was, maar kon het niet duiden. Toen ik 4 was zag ze het programma Een groot uur "U" met Koos Postema. Er zat een transvrouw in. Toen dacht ze: dit is het.''

Hoe reageerden je ouders en je omgeving?
,,Ik heb de beste ouders die een transgender zich kan wensen. Ze hebben het volledig geaccepteerd en hebben me altijd gesteund. Mijn zusje ook trouwens. De afgelopen tijd heb ik weer gehoord dat het ook anders kan lopen voor transgenders. Daarom zet ik me er ook voor in en wil ik op een positieve manier een voorbeeld zijn.''

Heb je zelf totaal geen problemen ervaren?
,,Jawel. Vroeger had ik het vooral op school niet makkelijk. Toen ik 9 was, verhuisden we naar Zwolle. Ik stroomde in de vierde klas in. Ik zag er anders uit en werd gepest. Tijdens de pauzes wilde ik niet met de jongens voetballen en ik ging ook niet touwtje springen met de meisjes. Ik stond aan de kant. Ze scholden me uit voor mietje. Ik had geen idee wat dat was. Op de middelbare school was het niet veel beter. In die tijd was ik fan van Duran Duran. Ik deed blauw oogpotlood op en was de eerste die met een gescheurde broek liep. En dan ook nog met een netpanty eronder. Het paste totaal niet in de conservatieve Zwolse gemeenschap. Ik kreeg regelmatig bedreigingen van leerlingen. Dat ze me in elkaar gingen slaan. Gelukkig hebben ze me nooit met één vinger aangeraakt.

De stoïcijnse, koele houding die ik soms heb, is in die tijd ontstaan. Zo hield ik de schijn op dat de pesterijen me niet raakten. Van binnen ben ik helemaal niet koel. Ik ben juist heel gepassioneerd en rebels van karakter. We krijgen als Partij voor de Dieren weleens de opmerking dat we een hysterische partij zijn. Nou, dat zal met mij niet zo snel gebeuren.''

Je ging na de middelbare school in transitie. Hoe was dat?
,,Eerst voer je een half jaar lang gesprekken met een psycholoog en doe je tests. En je moet meteen als vrouw gaan leven. Het is een soort zelfdiagnose. Om zeker te weten dat je de transitie wilt. Ik had geen enkele twijfel en was er 100 procent zeker van. Het is wel belangrijk om het zeker te weten, want je lichaam kan niet weer terug veranderen. Vervolgens krijg je hormonen. De trekken in je gezicht worden zachter en je jukbeenderen komen wat meer naar voren. Het voelde voor mij als een begin van thuiskomen. In 1993 is mijn transformatie afgerond. Toen was ik 22.

'De vrijheid van de één mag de vrijheid van de ander niet schaden'

Omdat ik er, zoals je dat noemt, passabel uitzie, zien mensen het niet aan me. Ja, als ze het eenmaal weten, dan vinden ze wel een paar dingen. Mijn handen zijn wat groter dan de meeste vrouwenhanden. En er zitten twee maten verschil tussen mijn bovenkleding en mijn onderkleding. Dat komt omdat ik toch iets bredere schouders heb. Een cocktailjurkje krijg ik niet passend. Te smal aan de bovenkant, te ruim aan de onderkant. Dit zijn dingen waar ik zelf in ieder geval altijd mee bezig ben.

Sommige mensen zeggen: oh, het is eigenlijk een man. Dat is erg, maar tegelijkertijd kan ik er wel om lachen. Omdat het te belachelijk voor woorden is. Ik maak er sowieso zelf ook soms grappen over.''

Maar je wilt niet vertellen welke naam je ouders aan je hebben gegeven.
,,Nee. Ik ben heel open over mijn leven en mijn verleden, maar dat gaat te ver. Dan krijg ik toch weer het plakkertje 'man' op mijn voorhoofd. Dat wil ik natuurlijk niet. En het voegt niets toe.''

Je zei eerder dat je politieke ideeën door je achtergrond zijn bepaald.
,,Ik vind: mensen moeten zélf kunnen beslissen over wat ze doen en wie ze willen zijn. Ik heb dat ook aan den lijve ondervonden en maak me er daarom al jaren sterk voor. Daarin ben ik een liberaal. De Partij voor de Dieren is een echte emancipatiepartij. We voelen ons verwant met de emancipatiebewegingen uit het verleden: slaven, vrouwen, homoseksuelen, vluchtelingen. We zetten ons in voor kwetsbare waarden en kwetsbare mensen. Het gaat ons niet alleen om de 'zielige dieren', zoals sommige mensen dat zo schamperend zeggen. Het gaat om mededogen voor alles wat leeft op deze aarde."

Maar aanvankelijk koos je voor de VVD.
"Ja. De tijd van de paarse kabinetten vond ik interessant, met alles wat toen gaande was op het gebied van euthanasie, het homohuwelijk en de abortuswetgeving. De liberale grondbeginselen van de VVD van destijds spraken me aan zoals vrijheid. Daarom werd ik lid. Maar ik kwam er al snel achter dat ze vrijheid vooral economisch invullen. De vrijheid van de één mag de vrijheid van de ander niet schaden. Geen producten door kinderhanden laten maken bijvoorbeeld. De VVD gaat over die grens heen.''

De Partij voor de Dieren volgde.
,,Ja. In 2006 was ik nog lid van de VVD, maar toen stemde ik al op de Partij voor de Dieren. Ik ben vanaf mijn 11de vegetariër. Toen is er een zaadje geplant dat is gaan groeien. We kunnen niet eindeloos grondstoffen aan de aarde blijven onttrekken en het afval weggooien. We moeten alles hergebruiken. Een van de grondbeginselen van de Partij voor de Dieren is verantwoordelijkheid. Filosoof Hans Jonas verwoordt het heel mooi. Verantwoordelijkheid betekent dat je moet zorgen voor mens, dier en aarde. Toen ik in 2012 bij de Partij voor de Dieren kwam, voelde het als thuiskomen. Het was als het ware mijn tweede coming out.''

Bron: De Gelderlander