Vergunning gascen­trale ENGIE, MER en uitspraak Europese Hof over interne saldering

Indiendatum: 15 aug. 2023
Antwoorddatum: 12 sep. 2023

Op 7 augustus hebben Gedeputeerde Staten van Gelderland besloten tot het verstrekken van een ontwerp-Wet natuurbeschermingsvergunning (Wnb) aan ENGIE voor de ontwikkeling van het terrein Waal Energie. Van deze vergunning maakt onderdeel uit een hybride energiecentrale van 500 MW die gestookt kan worden op zowel aardgas als waterstof.
U heeft hierover de volgende vragen gesteld naar aanleiding van de opmerkingen van Mobilisation for Environment over deze ontwerp-vergunning in de Gelderlander

Vraag 1

Wat vindt het college ervan dat de provincie Gelderland ondanks alle bezwaren van onder meer de
gemeenteraad van Nijmegen, de commissie MER, milieuorganisaties als Mobilisation for Environment, omwonenden en andere inwoners van Nijmegen, toch de benodigde vergunningen afgeeft?

Antwoord: De vergunning Wet Natuurbescherming is een noodzakelijke stap in de ontwikkeling van het terrein van de voormalige kolencentrale die is gestart met de Gebiedsvisie Waal Energie  die eind november 2019 is vastgesteld door de Raad. Zonder deze vergunning zijn geen nieuwe ontwikkelingen mogelijk, dus ook niet de ontwikkelingen die we vanuit ons duurzaamheids- en werkgelegenheidsbeleid noodzakelijk vinden zoals een waterstoftankstation, verduurzaming van de binnenvaart, schone stadsdistributie en activiteiten ten behoeve van de energietransitie.

In haar ontwerpbesluit Wnb geeft de provincie Gelderland aan dat ‘in de MER Waal Energie diverse alternatieven beschreven zijn en dat er een voorkeursvariant naar voren gekozen is voor de eerste periode (tot 2030), zijnde een laagimpact hybride energiecentrale met een nageschakelde techniek (DeNOx-installatie). Hiermee is de energiecentrale direct voorbereid op het verbranden van een andere brandstof, zoals bijmenging van biogas en/of vervanging met waterstof. De energiecentrale zal via een rechtstreekse aansluiting op het Nederlandse transportnet waterstof worden aangesloten, waar nu 100% aardgas en in de toekomst bijmenging mogelijk is of overschakeling op waterstof. Met het uiteindelijke doel om volledig CO2 vrij te worden.’ 

Onder andere de zienswijzen waaronder die van MOB op de eerste ontwerp-vergunning Wnb, vormden aanleiding om de aanvraag opnieuw te beoordelen met als doel het zover mogelijk terugbrengen van stikstofuitstoot. ENGIE is hieraan in een aanvulling op de oorspronkelijke aanvraag tegemoetgekomen en heeft wijzigingen doorgevoerd zoals de hybride centrale en de DeNOx installatie. 

Deze wijzigingen zijn zodanig dat de Provincie heeft besloten opnieuw het besluit tot een ontwerp-vergunning te nemen en hiermee de ruimte te geven om zienswijzen in te dienen op deze gewijzigde ontwerp-vergunning. De afweging voor het afgeven van de vergunning is een bevoegdheid van de provincie. Naar het oordeel van ons college betracht de provincie zorgvuldigheid in deze.

Vraag 2

Is het college bereid om de bezwaren van bovengenoemde partijen aanhangig te maken bij de provincie? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Het college ziet procedureel geen aanleiding om deze bezwaren bij de provincie aanhangig te maken, het gaat hier om een vergunningprocedure waarin de provincie bevoegd gezag is. Er is in deze procedure tussen Engie, Nijmegen en Gelderland samengewerkt om, binnen de huidige kaders en opgaven, te komen tot de op dit moment best mogelijke vergunning
voor deze gewenste ruimtelijke ontwikkelingen. ENGIE wil een terrein ontwikkelen dat het mogelijk maakt om het energielandschap te vernieuwen. Dat doet ze door de juiste condities en voorwaarden te scheppen voor ‘groene, duurzame en circulaire’ activiteiten en bedrijvigheid. De aanvraag voor de ontwerp-beschikking Wnb is gebaseerd op het MER-rapport wat
tevens de basis vormt voor de ruimtelijke besluitvormingsprocedure van de gemeente.

Het vigerende beleidskader van het Rijk (BARRO) alsook het Programma Energie-Hoofdstructuur maakt duidelijk dat de vestigingsplaats Nijmegen voor grootschalige energieopwekking behouden moet blijven. Het Rijk geeft aan dat vanwege het BARRO in nog vast te stellen bestemmingsplannen brandstoffen en dus ook aardgas niet als brandstof voor een grootschalige energieopwekking uitgesloten mag worden. Tegelijkertijd bestaat er zowel Europese alsook Rijksregelgeving die voorschrijft dat de grootschalige energieopwekking op termijn CO2 neutraal zal moeten opereren. Om die reden is het belangrijk dat de beoogde energiecentrale van het begin af aan als hybride energiecentrale wordt ontwikkeld en gebouwd. Dit is ook nu het uitgangspunt in de Wnb vergunning en zal ook in het nog aan de raad aan te bieden bestemmingsplan als randvoorwaarde meegenomen worden.

Vraag 3

Is het college het met ons eens dat er eerst een aanvulling moet komen op de MER, voordat het
bestemmingsplan aan de raad wordt voorgelegd? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Met het uitbrengen van het definitieve advies van de commissie MER is aan de formele advieseis vanuit de Wet Milieubeheer voldaan. De commissie stelt dat de beschrijving van de gevolgen van extra stikstofdepositie op kwetsbare natuurgebieden en mogelijkheden om deze te beperken nog verduidelijking verdient. In de onderbouwing van het aan de
Raad voor te leggen bestemmingsplan zal de initiatiefnemer toelichten hoe deze verduidelijking verwerkt is in een aanvulling op het MER. Hiermee is de informatie die aan de raad wordt aangeboden bij het verzoek tot vaststellen van het bestemmingsplan
volledig 

Vraag 4

Hoe kijkt het college in dit verband naar de recente uitspraak van het Europese Hof dat er bij
stikstofdepositie niet intern gesaldeerd (verrekend) mag worden?

Antwoord: Deze recente uitspraak gaat niet over een exact vergelijkbare Nederlandse situatie. Of er implicaties voor de Nederlandse regelgeving en voor deze procedure zijn en wat die exact zijn, zal in juridische afwegingen bepaald moeten worden. Ambtelijk heeft de provincie aangegeven dat zij de casus uit de jurisprudentie niet vergelijkbaar vinden met de situatie met het terrein ENGIE. Deze juridische overweging heeft dus mede aan het besluit ten grondslag gelegen. Het is, indien hierover een beroepsprocedure wordt gestart, aan de bestuursrechter om uiteindelijk te beslissen over de implicaties van de uitspraak van het Europese Hof.

Vraag 5

Eerder gaf het college aan dat het Rijk de ENGIE-locatie in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) heeft aangewezen als locatie voor een eventuele gascentrale, en dat het Rijk de gemeenteraad kon overrulen bij het schrappen van een gascentrale uit het bestemmingsplan. Is het college het met onze fracties eens dat het Rijk nu wordt overruled door de uitspraak van het Europese Hof en dat een fossiele gascentrale dus wel degelijk geschrapt kan worden uit het bestemmingsplan? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Nee, zie antwoord onder 4. De uitspraak van het Europese Hof gaat over de effecten op beschermde natuur en de manier waarop dit onderbouwd moet worden in een te verlenen vergunning. Dit heeft mogelijk impact op de onderbouwing van in Nederland te verlenen Wet natuurbeschermingsvergunningen, maar heeft geen impact op de regels over grootschalige energieproductie die het Rijk in het BARRO vastgesteld heeft.

Hoogachtend, 

Het college van burgemeester en wethouders van Nijmegen