Eline Lauret over Initi­a­tief­voorstel Niet 'bomen' maar planten

Allereerst wil ik GroenLinks complimenteren met hun initiatiefvoorstel “Niet ‘bomen’, maar planten”. Een slogan die ook de Partij voor de Dieren uit het hart gegrepen is. De visie waarbij Nijmegen wordt voorgesteld als een zuidelijke stad waarin veel lommerrijke bomenlanen en groene pleinen het beeld bepalen, spreekt ons zeer aan. Daarnaast zijn we blij dat GroenLinks ook inzet op een strenger kapbeleid. Het instellen van een Bomencompensatiefonds is daarbij een goede gedachte, zodat elke boom die gekapt wordt voldoende wordt gecompenseerd. Compensatie zou dan met een systeem als i-Tree kunnen worden berekend, althans dat is het idee.

Echter wat de PvdD betreft gaat het plan niet ver genoeg en is er teveel vrijblijvendheid. Ik noem 5 belangrijke punten:

1. In het plan wordt gesteld dat bomen nu een waarde 0 hebben. Dat is inderdaad een denkfout in het huidige systeem. Het initiatiefvoorstel wil de waarde van bomen vertalen naar een financieel getal. Maar ook het initiatiefvoorstel gaat daarmee voorbij aan het feit dat bomen intrinsieke waarde hebben, die niet in geld is uit te drukken, onafhankelijk van hun waarde voor mensen. Alleen al daarom moeten we kappen met kappen. Natuurlijk moeten we soms kappen om veiligheid te waarborgen. Maar wij zouden graag zien dat er voor elke boom die men wil kappen een kapvergunning moet worden aangevraagd, niet alleen voor bomen met een minimale omvang. Dat is de enige manier om op termijn voldoende bomen van voldoende omvang in onze stad te krijgen. De Klimaatcrisis dwingt ons daartoe en uitstelgedrag leidt alleen maar tot hogere kosten in de toekomst.
2. In dit voorstel wordt uitgegaan van het Nederlandse Klimaatakkoord. Dat gaat minder ver dan de Europese GreenDeal waarin de EU voor 2 miljard extra bomen moet zorgen op haar grondgebied. Als we de GreenDeal vertalen naar oppervlakte in Nijmegen, dan zou Nijmegen per jaar bijna 2900 bomen extra moeten planten. Maar goed, in het Klimaatakkoord zijn minder vergaande afspraken gemaakt over de uitbreiding van bos en landschap tot 2030. De VNG beveelt haar leden aan te streven naar 1% meer bomen per jaar op Nederlands grondgebied. Let op: dat is niet 1% over alleen de gemeentelijke bomen, maar over alle bomen, dus ook de bomen in particulier bezit. GroenLinks gaat in het voorstel alleen uit van de gemeentelijke bomen. Natuurlijk moet worden gekeken naar waar bomen het meest kostenefficiënt kunnen worden aangeplant. Maar andere overwegingen als leefbaarheid en biodiversiteit dienen heel zwaar te wegen: juist in een versteende stad met steeds zwaardere hitte-eilandeffecten is leefbaarheid waarborgen door bomenaanplant van groot belang. Laten wij het goede voorbeeld geven. Om de hoeveelheid bomen in onze stad voldoende te kunnen laten toenemen, moeten we eerst ook weten hoeveel particuliere bomen er zijn. Daartoe is een inventarisatie van het aantal particuliere bomen nodig: is het College bereid zo’n inventarisatie uit te voeren?
3. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat gemeenten bij de herziening van hun omgevingsvisies in hun ruimtelijk beleid bij de realisatie van nieuwe wijken direct ook bos realiseren en financieren. Dit levert niet alleen een bijdrage aan de vastlegging van koolstof, maar ook aan de leefkwaliteit van alle inwoners van onze stad, mens en dier. Heeft het College de potentie in beeld om (op eigen grond) a) extra hectares bos, natuur of landschapselementen te ontwikkelen in combinatie met woningbouw/stedelijke ontwikkeling, energie (bijvoorbeeld windmolens/zonneparken), waterberging en biodiversiteit, en b) om bij nieuwbouwprojecten ten behoeve van klimaat en leefomgeving extra bos mogelijk te maken? Zo nee, wanneer gaat het College deze potentie in beeld brengen, conform Klimaatakkoord?
4. De leeftijd die een boom in Nijmegen zou mogen krijgen zou volgens het plan omhoog moeten van 30 jaar naar minimaal 50- 80 jaar. Maar dergelijke bomen zijn helemaal nog niet tot volle wasdom gekomen: feitelijk zijn het pubers. Sommige bomen kunnen van zichzelf wel 500 jaar oud worden. Dat ze in een stad al veel eerder problemen krijgen, komt doordat wij niet zorgen voor een goede standplaats en ondergrond. Dat is onthouden van de nodige zorg. De PvdD wil graag dat een boom zijn natuurlijke leeftijd mag bereiken en dat ook bomen de nodige zorg krijgen. Als een hond gemiddeld 12 jaar wordt, zeggen we bij een gezonde hond van die leeftijd toch ook niet: geef maar een spuitje? Als een hond de nodige zorg is onthouden, gaan we in principe zorg geven. Dat zou ook het uitgangspunt moeten zijn bij bomen.
5. Tenslotte: naast dat we doelen nodig hebben die SMART zijn, zouden we graag evaluatiemomenten in het plan zien, zodat op een later moment het aantal te planten bomen wellicht verhoogd kan worden, als dat nodig is. Wij denken aan tussenstappen van bijvoorbeeld 4 jaar. Dat is ook conform de aangenomen motie ‘Klimaat op 1, tel uit je winst’. Zou GroenLinks bereid zijn zo’n evaluatie in het initiatiefvoorstel toe te voegen?

Tenslotte hebben we nog 2 laatste vragen aan het College:

1. Er was ooit een 10.000 bomenplan in 2014. Deze zijn, naar mij is verteld, allemaal aangeplant. Een deel betrof overigens geen bomen, maar struiken. Veel bomen zijn destijds aan particulieren uitgereikt. Is er zicht op hoeveel van deze bomen nog leven en wat dus de effectiviteit was van deze maatregel?
2. Op dit moment mogen bomen gekapt worden voordat de bezwaartermijn van een vergunningsaanvraag is verstreken. Is het College bereid dit aan te passen?