‘De walibi plast gewoon op een bak bij ons in huis’

APPELTERN - Bert Roelofs uit Appeltern verhuurt al decennialang dieren voor kerststallen, reclamefilmpjes, bruiloften, middeleeuwse markten en wat al niet meer. Bonafide handel, maar de bedrijfslocatie in Appeltern was al die jaren illegaal. Met de gemeente wil hij nu alles op orde krijgen, en op zijn terrein meteen ook een dierentuin beginnen. Dit tot groot chagrijn van dierenbeschermers, die altijd al gruwden van Bert’s Animal Verhuur.

Bron: Peter Deurloo en Leo Klaassen / De Gelderlander

Bert Roelofs (50) zit buiten aan het tafeltje, pal tegen zijn huis aan de Appelternse Molenstraat. Een jonge alpaca kijkt van over een halve staldeur mee, terwijl hij zijn verhaal doet. De dierenverhuurder laat zich daarbij amper door vragen sturen. Hij heeft de tijd, deze middag, en die neemt hij.

Het begin

,,Ik ben geboren in een boerderijtje aan de Munsedijk. Ik werd groot tussen de dieren. Toen ik een jaar of tien was, had ik twee pekinezen, een tamme kraai en een hangoorkonijn. Die pekinezen zette ik met Koninginnedag met een mutsje op in een versierde kinderwagen.

Een woonblad vroeg een eend voor een fotoshoot. Dus ik als jonge vent naar Amsterdam. Ze wilden dat die eend rustig op een bed zou slapen. Dat kan ik. Ik ben altijd rustig en maak gebruik van het natuurlijke gedrag van dieren. Ik kreeg er 1.200 euro voor!

,,Ik verkocht schapen en kippen vanuit opa’s schuur. Maar de verkoop gaf me geen voldoening. De dieren gaan dan steeds weg. De verhuur was veel leuker. Ik had ezels voor kerststallen, en rond 1998 kocht ik mijn eerste kameel. Dat zijn heel sociale dieren.”

Dierenwelzijn

,,In het buitenland worden kamelen geslagen en moeten ze steeds knielen en opstaan. Bij mij niet. Elk halfuur krijgen ze rust. Ja, we hebben een stokje om ze soms in het gareel te houden. Je loopt niet met een cavia rond, hè. Critici zeggen dat onze dieren er zo slecht uitzien, maar ze worden hier gewoon oúd. Zakelijk gezien zou ik oude dieren weg moeten doen. Dan klaagt er ook niemand. Maar ik wil geen doodvonnis tekenen.

,,We hebben zo'n 1.000 dieren, en dan reken ik konijnen, muizen en kippen mee. Er zijn 40 ezels, 6 kamelen, 2 flamingo's en een wallaby. Die ligt soms bij de haard op een schapenvelletje en plast op de bak. Hij speelde in een clip van Ronnie Flex en Boef.

,,Er wordt geen dier verhuurd zonder een medewerker van me erbij. De dieren moeten er goed uitzien, dus ik móet ze wel goed verzorgen. Maar je moet ze ook weer niet boven de mens stellen, vind ik. Kijk naar het mooie samenspel tussen onze dieren en mensen. Aaien is niet zielig. Beesten maken je sociaal.”

Geen vergunning

,,We hebben hier 11 hectare grond met een agrarische bestemming. Zelfs kamelen vallen daaronder, maar dierenverhúúr niet, zegt de rechter. Handel mag wel. Ik zie het verschil niet: dieren gaan het terrein op en af. Ik ben uniek, ambtenaren kunnen niet uit de voeten met die verhuur. Ik speel altijd open kaart, maar toch krijgen de mensen het beeld van een sjoemelaar.

,,De gemeente was altijd positief, maar moet wel handhaven als iemand dat vraagt. Op het gemeentehuis kwamen steeds nieuwe mensen, en ik was ook de snelste niet: het bedrijf moest door. Buren die klagen? Tsja, er ligt hier en daar weleens wat. Maar toen ik een toiletgebouwtje wat netter wilde maken, kwamen er weer klachten.”

Dierentuin

,,Het plan voor een klein dierenpark was er jaren geleden al. Maar zowel de gemeente als ik trok er niet hard aan. Ik kocht grond bij - we hebben nu 11 hectare - en dus moest er weer een nieuw plan komen. Ik was als kind altijd al gek op dierentuinen. En ik wil met alleen de verhuur ook niet op één paard wedden.

,,Kinderen weten niets meer van dieren. Laatst legde een kip van ons heel relaxed een ei, met allemaal kinderen erbij. Die wisten niet wat ze zagen. Als onze felste tegenstanders hun zin krijgen, weten ze straks niet meer wat de voor- of achterkant van een dier is.”

‘Het bedrijf zat in een grijs gebied’

Wethouder Sander Bos van de gemeente West Maas en Waal erfde het hoofpijndossier Bert’s Animal Verhuur van zijn voorgangers. ,,Het begon als nevenactiviteit van een agrarisch bedrijf, maar daar was op een gegeven moment geen sprake meer van en er kwamen klachten uit de buurt. De procedure voor een bestemmingsplanwijziging is steeds weer opgestart en niet afgemaakt. Maar de tijd van ‘we zien wel of het ervan komt’ is voorbij.”

Volgens de wethouder is een van de problemen dat er geen passende ‘standaardbestemming’ bij een dierenverhuurbedrijf bestaat. ,,Maar het dierenpark is een dagattractie en die heeft wel toegevoegde waarde voor het entreegebied van de Gouden Ham. Een nieuw bestemmingsplan moet Bert Roelofs verder helpen in zijn bedrijfsvoering. En het is voor de omwonenden fijn om duidelijkheid te krijgen.”

Dat het allemaal zo lang heeft geduurd, zou ‘op deze manier niet meer kunnen bestaan’, zegt Bos. ,,Het bedrijf zat in een grijs gebied. De activiteiten leken redelijk te passen. Nu moet er echt duidelijkheid komen.” Of de gemeente steken heeft laten vallen? ,,Ik leg verantwoording af over het dossier bij de gemeenteraad.”

Daar kan hij alvast niet rekenen opsteun van de SP, fel tegenstander van Bert’s Animal Verhuur. ,,De gemeente gaat vrijuit na 20 jaren te hebben gedoogd, want met een ontwerp bestemmingsplan komt er zicht op legalisatie”, aldus raadslid Willeke van Ooijen. ,,Zo komt de gemeente er makkelijk van af en komt er hier een bedrijf waar de honden geen brood van lusten.”

‘Zet geen lama naast heavy metal’

Hans Hopster, senior onderzoeker dierenwelzijn aan de universiteit van Wageningen, kan geen algemene uitspraken doen over het welzijn van verhuurde dieren. ,,Dat verschilt. Wat is de persoonlijkheid van het dier? Hoe is de voorbereiding? Zet je een lama die dat niet gewend is in een heavy-metalomgeving, dan gaat dat niet goed. Maar dieren die in een stalletje staan, hóeven er geen last van te hebben.”

Hopster onderschrijft het argument van verhuurder Bert Roelofs dat zijn beesten vanaf hun geboorte aan mensen zijn gewend en daarmee stressbestendig zijn. Er bestaat één onderzoeksrapport over dierenverhuur en dierenwelzijn. Studenten van hogeschool Van Hall Larenstein schreven dat in 2009. Op het eerste oog lijken er niet echt problemen te zijn wat betreft het welzijn van de dieren, staat erin. Wel zijn er risico’s. Zo moet een individueel dier niet te vaak worden verhuurd.

Dierenbeschermers weten zeker dat Roelofs niet aan zulke voorwaarden voldoet. Karen Soeters van Animals Today, een site die opkomt voor dierenrechten: ,,Het zou bizar zijn als dit bedrijf een vergunning zou krijgen, en ook nog een voor een dierentuin. Dieren hebben stress, buren klagen. Het is gewoon niet oké. Ze willen geld verdienen over de rug van dieren. Steeds krijgen ze dwangsommen, en steeds komen ze er weer onderuit.”

De Partij voor de Dieren zit Bert’s Animal Verhuur ook op de huid. Ze stelde in 2011 al kamervragen over het bedrijf (dit jaar gevolgd door de SP). Het Nijmeegse raadslid Eline Lauret is ervan overtuigd dat er bij Roelofs sprake is van ‘ernstige aantastingen van het dierenwelzijn’: ,,Deze man heeft geen verstand van dierenwelzijn.”

De Dierenbescherming stelt zich neutraler op. De organisatie zit echter niet te wachten op meer dierentuinen in Nederland, laat een woordvoerder weten.