Kappen met haring happen, netwerken kan ook zonder net

Schriftelijke vragen over Haringparty op Stadhuis Nijmegen

Vragen
Kappen met haring happen, netwerken kan ook zonder net

Vragen Antwoorden

Indiendatum: 11 jun. 2023

Indiener: Eline Lauret (Partij voor de Dieren)
Opsteller: Eline Lauret (partij voor de Dieren)
Medeopsteller: Bart Salemans (Partij voor de Dieren)

Geacht college,

In de Gelderlander d.d. 5 juni 2023 lazen wij dat in Nijmegen door ondernemers weer een Haringparty zal worden georganiseerd. Deze Haringparty vindt plaats in het Stadhuis van Nijmegen.[1] Netwerken en daarnaast goede doelen ondersteunen is nuttig, maar waarom moet dat gepaard gaan met dierenleed[2] en verstoring van ecosystemen door overbevissing en milieuvervuiling?

Jaarlijks worden ten behoeve van consumptie wereldwijd enorme aantallen vissen gevangen en gedood: naar schatting 1.000-2.700 miljard vissen, nog vele malen meer dieren dan de naar schatting 60 miljard landbouwhuisdieren die jaarlijks worden gedood.

De zeevisserij veroorzaakt drie enorme problemen: 1) het leegvissen van de zeeën, 2) de barbaarse behandeling van de vissen tijdens vangst en doding, en 3) milieuvervuiling.

Leegvissen van de zeeën

Elk jaar worden er wereldwijd miljoenen tonnen vis gevangen en elk jaar meer[3]. Bij elkaar veel meer dan wat de vissen in de zeeën en oceanen door reproductie weer kunnen aanvullen. Vangstquota worden stelselmatig te hoog vastgesteld[4] en overtreden[5]. Elk jaar is er bovendien sprake van een reusachtige bijvangst, o.a. op haring. Ook door de bijvangsten[6] wordt veel schade aan de visstand toegebracht. De massale bijvangst gaat verminkt of dood terug de zee in of wordt dood aangeland. Naast vis raken ook vogels, dolfijnen, walvissen en zeeschildpadden (dodelijk) verstrikt in de netten. Niet alleen in netten waarmee actief gevist wordt zoals drijfnetten[7], maar ook in spooknetten[8].

Overbevissing is een ernstige bedreiging voor de biodiversiteit van oceanen, blijkt uit wetenschappelijke rapporten. Als we in het huidige tempo vis blijven vangen en eten kunnen over 30 jaar de oceanen en zeeën leeggevist zijn. Wetenschappers verkondigen deze boodschap al jaren, maar dit heeft nog niet geleid tot maatregelen die het tij kunnen keren. Zij zeggen dat iedere vis die nu uit de oceaan wordt gehaald, er één te veel is. Ook haring wordt momenteel overbevist.

Barbaarse behandeling vissen

Veel wetenschappelijk onderzoek wijst inmiddels uit dat vissen hoog ontwikkelde gewervelde dieren zijn, die pijn en stress kunnen ervaren[9]. De huidige vangst- en dodingsmethoden in de visserij zijn echter zeer dieronvriendelijk. Uit onderzoek van Wakker Dier blijkt dat vissen zoals haring gruwelijk lijden. De dieren worden levend verwerkt (opengesneden, organen verwijderd), stikken, of sterven zeer langzaam door onderkoeling na levend invriezen. De doodstrijd kan uren duren.[10]

Milieuvervuiling

Vissersschepen zorgen tenslotte voor vervuiling door overboord gegooid afval (afvalinzameling in de haven kost geld), kwijtgeraakte netten, lekkende koelvloeistoffen die de ozonlaag aantasten en aan het broeikaseffect bijdragen, en groot brandstofverbruik.

Als mensen een Haringparty willen organiseren is dat hun recht, maar waarom wordt dit toegestaan in het Stadhuis? De Nijmeegse raad heeft het concept ‘Carnivoor, geef het door’ omarmd en is een Green Capital geweest. Daarnaast heeft de raad de noodtoestand voor biodiversiteit en voor klimaat uitgeroepen en hebben we dierenwelzijnsbeleid vastgesteld.

Daarmee hebben ons college, onze gemeente en dus ook het Stadhuis een voorbeeldfunctie.
Een Haringparty in het Stadhuis past hier in het geheel niet bij. Er zijn fantastische alternatieven voor een hapje bij een netwerkborrel, die regelmatig worden geserveerd tijdens andere gelegenheden in het Stadhuis. Een Aspergeparty zou ook een goed alternatief zijn. (Biologische) asperges zijn plantaardig en dierenleedvrij. Daarnaast kunnen met een Aspergeparty lokale akkerbouw en kortere productieketens worden ondersteund.

De Partij voor de Dieren vraagt zich naar aanleiding van voorgaande het volgende af:

Waarom heeft het college (weer) een Haringparty toegestaan in het Stadhuis?
Is het college het met ons eens dat het beter was geweest zo’n Haringparty niet (meer) toe te staan in het stadhuis? Zo nee, waarom niet?
Is het college het met ons eens dat een Haringparty een dieronvriendelijk evenement is, dat bovendien slecht is voor de biodiversiteit in de oceanen en voor het klimaat? Zo nee, waarom niet?
Kan het college reflecteren op hoe een Haringparty in het Stadhuis zich verhoudt tot de voorbeeldfunctie van het college, de gemeente en het Stadhuis?
Vindt het college dat dit netwerkevenement past bij:
1. Het concept ‘Carnivoor, geef het door’? Zo ja, waarom?
2. Nijmegen als Green Capital? Zo ja, waarom?
3. De door de raad uitgeroepen noodtoestand voor de biodiversiteit? Zo ja, waarom?
4. De uitgangspunten in haar Beleidsnotitie Dierenwelzijn? Zo ja, waarom?
Wat vindt het college van het feit dat er sprake is van overbevissing en van quota die tegen wetenschappelijke adviezen ingaan, waardoor nu opnieuw haringbestanden afnemen en gevangen haringen steeds vaker kleiner zijn dan vroeger[11]?
Is het college het met ons eens dat netwerken en goede doelen steunen ook zonder hapjes waaraan dierenleed kleeft kan plaatsvinden? Zo nee, waarom niet?
Is het college bereid:
1. Zo’n Haringparty voortaan niet meer toe te staan in het stadhuis vanuit overwegingen op het gebied van dierenwelzijn, biodiversiteit en klimaat? Zo nee, waarom niet?
2. Met de organisatoren in overleg te gaan om te kijken of in volgende jaren een diervriendelijk, liefst plantaardig alternatief kan worden georganiseerd, zoals een Aspergeparty? Zo nee, waarom niet? Zo ja, de Partij voor de Dieren is van harte bereid hierover mee te denken!

De fractie van de Partij voor de Dieren ziet met belangstelling uw antwoorden tegemoet.

Met vriendelijke groet,

Eline Lauret
Raadslid Partij voor de Dieren Nijmegen

[1] Haringparty maakt comeback in Nijmegen, maar zonder nieuwe haring: de vis is niet vet genoeg | Nijmegen | gelderlander.nl

[2] Worse things happen at sea, the welfare of wildcaught fish - Vissenbescherming

[3] Duurzaam gevangen vis | WWF | Stop overbevissing

[4] Overheden staan al jarenlang overbevissing toe op makreel, haring en blauwe wijting | Marine Stewardship Council (msc.org)

[5] EU: zwarte lijst voor illegale vissers | De Volkskrant

[6] Schokkend bewijs: tonnen goede vis overboord - Greenpeace Nederland - Greenpeace Nederland

[7] Drijfnetten hangen vlak onder het wateroppervlak en zijn vaak vele kilometers lang. Ze worden gebruikt voor vissen als sardines, haring, tonijn en pijlinktvis. Maar ook vogels, dolfijnen, walvissen, zeeschildpadden en andere vissoorten raken in de netten verstrikt.

[8] Spooknetten zijn losgeraakt van vissersschepen en blijven jarenlang in zee ronddrijven. Omdat de netten van synthetisch materiaal gemaakt zijn, verteren ze niet en kunnen ze jarenlang schade aanrichten. Het is niet duidelijk hoeveel netten er in de oceanen ronddrijven. De meeste schattingen gaan ervan uit dat vele tienduizenden zeezoogdieren (dolfijnen, walvissen) en honderdduizenden vogels jaarlijks de dood vinden in zulke spooknetten, naast talloze vissen. Daarnaast kunnen de netten uiteenvallen in micro-plastics en zo bijdragen aan de plastic soep.

[9] Voelen vissen pijn? Ontdek het antwoord | Vissenbescherming

[10] Rapport: stop met pijnlijke onverdoofde slacht vissen - Wakker Dier

[11] ICES recommends increased herring catches – despite the lack of large herring - Stockholm University Baltic Sea Centre (su.se)

Indiendatum: 11 jun. 2023
Antwoorddatum: 11 jul. 2023

Geachte mevrouw Lauret,

In uw brieven van 11 juni ‘Kappen met haring happen, netwerken kan ook zonder net’ en van 14 juni jl. ‘Veiling van paling: maling of dwaling?’ heeft u vragen gesteld over de Haringparty, die op 13 juni jl. in het stadhuis is georganiseerd. Omdat beide brieven met elkaar samenhangen beantwoorden we uw vragen in één brief.

Informatie vooraf

Onze rol bij (het organiseren van) de Haringparty is beperkt. Wij stellen de Schepenhal beschikbaar aan het comité van ondernemers, dat de Haringparty organiseert en de uitnodigingen verzorgt. Deze organisatie maakt geen gebruik van de catering van het stadhuisrestaurant, maar regelt en betaalt zelf een externe cateraar, die met eigen mensen de vis, hapjes en drank verzorgt. Facilitaire zaken van de gemeente verleent ondersteuning bij de voorbereiding en het opruimen van de locatie.

Hierna gaan we in op uw vragen van 11 juni jl.

Waarom heeft het college (weer) een Haringparty toegestaan in het Stadhuis?

Wij stellen het stadhuis al jarenlang beschikbaar voor dit netwerkevenement voor ondernemers. Na een pauze in verband met coronajaren was dit jaar de 23e editie van de Nijmeegse Haringparty. Onderdeel van het programma is een veiling van haring, waarvan de opbrengst bestemd is voor een goed doel. Het is inmiddels een traditie geworden, waarbij onze Nijmeegse ondernemers elkaar kunnen ontmoeten.
Is het college het met ons eens dat het beter was geweest zo’n Haringparty niet (meer) toe te staan in het stadhuis?
Zo nee, waarom niet?

Nee, wij zien geen reden om de Haringparty niet langer toe te staan. We hebben geen bezwaar tegen het eten en veilen van haring, mits duurzaam gevangen. Voor de bezoekers die geen haring eten waren alternatieve hapjes beschikbaar.
Is het college het met ons eens dat een Haringparty een dieronvriendelijk evenement is, dat bovendien slecht is voor de biodiversiteit in de oceanen en voor het klimaat? Zo nee, waarom niet?

Nee, wij hebben geen bezwaar tegen dit evenement. In Nederland is de visserij op en consumptie van haring toegestaan, wanneer er op duurzame wijze wordt gevist, waarmee de impact op klimaat en biodiversiteit geminimaliseerd wordt.
Kan het college reflecteren op hoe een Haringparty in het Stadhuis zich verhoudt tot de voorbeeldfunctie van het college, de gemeente en het Stadhuis?

We vinden het faciliteren van netwerkevenement als de Haringparty in het stadhuis niet in strijd met de voorbeeldfunctie, die we als college en gemeente hebben.
Vindt het college dat dit netwerkevenement past bij:
1. Het concept ‘Carnivoor, geef het door’? Zo ja, waarom?
  
  De Haringparty werd niet door de gemeente georganiseerd en er is géén gebruik gemaakt van de catering van het stadhuisrestaurant, waarmee we afspraken hebben gemaakt over het concept ‘Carnivoor, geef het door ‘. We hebben dit concept niet opgelegd aan de organisatie van de Haringparty, waarbij het eten van vis onderdeel is van het evenement.
2. Nijmegen als Green Capital? Zo ja, waarom?
  
  Nijmegen was Green Capital in 2018, waarbij we ons als stad geprofileerd hebben met duurzame ambities met ons beleid en maatregelen. Consumptie van duurzaam gevangen haring past daar binnen.
3. De door de raad uitgeroepen noodtoestand voor de biodiversiteit? Zo ja, waarom?
  
  De Hollandse haringvangst behoort tot de duurzaamste vormen van visserij en heeft in 2022 weer het MSC-keurmerk ontvangen. Binnen duurzame visvangst horen ook afspraken over populatiebescherming. Daarmee past dit binnen ons beleid voor behoud en herstel van biodiversiteit.
4. De uitgangspunten in haar Beleidsnotitie Dierenwelzijn? Zo ja, waarom?
  
  Wij vinden dat het veilen en consumeren van duurzaam gevangen haring niet in strijd is met de uitgangspunten Dierenwelzijn.
Wat vindt het college van het feit dat er sprake is van overbevissing en van quota die tegen wetenschappelijke adviezen ingaan, waardoor nu opnieuw haringbestanden afnemen en gevangen haringen steeds vaker kleiner zijn dan vroeger?

Zie antwoord op vraag 5c.
Is het college het met ons eens dat netwerken en goede doelen steunen ook zonder hapjes waaraan dierenleed kleeft kan plaatsvinden? Zo nee, waarom niet?

In algemene zin kan netwerken en goede doelen steunen op allerlei manieren, met of zonder hapjes, al dan niet plantaardig.
Is het college bereid:
1. Zo’n Haringparty voortaan niet meer toe te staan in het stadhuis vanuit overwegingen op het gebied van dierenwelzijn, biodiversiteit en klimaat? Zo nee, waarom niet?
  
  We zien geen reden om de Haringparty niet meer toe te staan op het Stadhuis.
2. Met de organisatoren in overleg te gaan om te kijken of in volgende jaren een diervriendelijk, liefst plantaardig alternatief kan worden georganiseerd, zoals een Aspergeparty?
  Zo nee, waarom niet?
  Zo ja, de Partij voor de Dieren is van harte bereid hierover mee te denken!
  
  We laten de invulling van de Haringparty over aan het organisatiecomité onder de gebruikelijke voorwaarden voor beschikbaar stellen van ruimten in ons stadhuis. Over het consumeren en veilen van paling gaan we wel in gesprek. Zie antwoord op vraag 12.

Vragen uit de brief van 13 juni jl.

Was het college vooraf ervan op de hoogte dat ook paling zou worden geveild?
Zo ja, heeft het college iets gedaan om dit te voorkomen?
Zo nee, waarom niet?

Wij waren niet op de hoogte dat er ook paling geveild zou worden. Zoals onder ‘informatief vooraf’ vermeld lag de verantwoordelijkheid voor de catering bij de externe organisatie.
Daarnaast stond het niet vermeld in het draaiboek, dat vooraf met de organisatie is doorgenomen.
Is het college het met ons eens dat het een volledig verkeerd signaal afgeeft als ernstig bedreigde diersoorten worden geveild in het Stadhuis?
Zo nee, waarom niet?
Zo ja, wat gaat het college doen om dit een volgende keer te voorkomen?

Paling is een bedreigde diersoort en de viswijzer adviseert om geen paling te eten. Aan de andere kant is het niet verboden om paling te vissen, te verkopen, noch om het te eten. Het feit dat er duurzame paling werd geveild in het stadhuis is iets dat we niet kunnen verbieden.
Kan het college reflecteren op hoe het veilen van een ernstig bedreigde diersoort in het Stadhuis zich verhoudt tot de voorbeeldfunctie van het college, de gemeente en het Stadhuis?

Zie antwoord op vraag 10.
Vindt het college dat het veilen en/of eten van een ernstig bedreigde diersoort in het Stadhuis past bij de door de raad uitgeroepen noodtoestand voor de biodiversiteit?
Zo ja, hoe dan?

Zie ook antwoord op vraag 10. Het college is het met de PvdD eens dat het veilen van paling, binnen de muren van het stadhuis, niet past bij de manier waarop we als gemeente bij willen dragen aan betere biodiversiteit. Als het een eigen activiteit betrof, zouden we als de gemeente geen paling veilen. We gaan het gesprek hierover aan met de organisator en doen een beroep op hen om in het vervolg geen paling meer te veilen.