Vissen­sterfte

Indiendatum: 28 mei 2022
Antwoorddatum: 21 jun. 2022

Geachte mevrouw Lauret,

Middels deze brief beantwoorden we uw vragen artikel 39-vragen van 30 mei 2022 aangaande de vissensterfte in de overstortvijvers in Park Malderborgh, bij de Archipelstraat en bij de Tarweweg.

1. Wat vindt het college van het feit dat vissen gestorven zijn in deze vijvers in Nijmegen?
   
   We betreuren het feit dat er vissen gestorven zijn in de genoemde vijvers in Nijmegen.
   
   
2. Hoe verhoudt zich dat volgens het college tot de doelstelling in de Beleidsnotitie dierenwelzijn dat we een bijdrage leveren aan het behoud van dierenwelzijn binnen onze gemeente?
   
   In de Beleidsnotitie dierenwelzijn staat beschreven dat ‘de aanwezigheid en gezondheid van dieren in onze openbare ruimte wordt beschermd’ en ‘dat rekening wordt gehouden met dieren in het beheer van ons oppervlaktewater’. In deze situatie hebben we te maken met overstortvijvers, waarbij de primaire doelstelling van het oppervlaktewater is om overstortend (met hemelwater verdund) afvalwater te ontvangen. Dit doet zich alleen voor wanneer het gemengde rioolstelsel het hemelwater niet meer kan verwerken.
   Het primaire doel van de overstortvijvers is dan ook niet om vissen (of andere dieren) te huisvesten. Het is onduidelijk hoe de vissen in de vijvers terecht zijn gekomen. De aanwezigheid van de vissen is echter inmiddels een gegeven waar we rekening mee houden.
   
   
3. Is het college het met ons eens dat het wenselijk en noodzakelijk is te werken aan verbetering van het vissenwelzijn in onze gemeente, conform de doelstelling van de Beleidsnotitie Dierenwelzijn?
   Zo nee, waarom niet?
   Zo ja, hoe dan?
   
   Het behoud en de bevordering van dierenwelzijn zijn doelstellingen die we ons als college stellen, onafhankelijk van welke diersoort het betreft. Ons hebben geen signalen bereikt dat er sprake is van structurele problemen rondom het welzijn van vissen, in door de gemeente beheerde wateren. Wel is het zo dat we door de vissterfte in de overstortvijvers goed kijken naar wat er te verbeteren is in de inrichting en het beheer van de vijvers en het voorkomen van herhaling.
   
   
4. Klopt het dat de gemeente deze vijvers beheert?
   Zo nee, wie beheert dan deze vijver(s) en is de gemeente bereid een handhavingsgesprek te voeren met de beheerder(s) over de onnodige vissterfte?
   
   Ja, de overstortvijvers worden beheerd door de gemeente.
   
   
5. Indien de gemeente deze overstortvijvers beheert:
   1. Waarom heeft de gemeente vrijdagochtend niet direct gereageerd op signalen van inwoners dat vissen in overstortvijvers in de problemen waren en dat de wel genomen maatregelen niet voldoende waren, door diezelfde dag in alle vijvers te starten met zuurstof bijpompen, extra zuurstofrijk water in te laten om de concentratie vuiligheid te verminderen en/of vissen over te zetten naar andere, wel geschikte leefwateren?
      
      We hebben op de dag van de meldingen actie ondernomen, de situatie beschouwd en besloten de pompen aan te zetten. De grondwaterpomp en beluchtingspomp zijn die vrijdag, tussen 15:00 en 16:00, aan gezet. Er zijn geen aanvullende beluchtingspompen bijgeplaatst. Het bijplaatsen van pompen gebeurt normaliter als er sprake is van langere perioden van hoge temperaturen en we daardoor weten dat een langdurig zuurstoftekort zal ontstaan.
      
   2. Klopt het dat de zuurstofpomp in Park Malderborgh als sinds 2 maanden uitstond wegens een defect of wegens geluidsoverlast? Zo ja, waarom is niet gezorgd voor snelle/tijdige reparatie of vervanging?
      
      De beluchtingspomp is op verzoek van de bewoners, in verband met stevige geluidsoverlast uitgezet. Zoals vermeld is de pomp primair aangebracht om te draaien bij warm weer en er een langdurig zuurstoftekort verwacht wordt. Normaalgesproken draait deze pomp 6 uur per 24 uur, op tijdstippen die voor de minste overlast zorgen. Op korte termijn wordt een nieuwe beluchtingsmat geïnstalleerd, die 24/7 kan draaien en veel minder geluidsoverlast zal veroorzaken.
      
   3. Is het college het met ons eens dat in ieder geval de aangezette grondwaterpomp in Park Malderborgh een te lage capaciteit heeft? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat gaat het college hieraan doen?
      
      Nee, de grondwaterpomp heeft, voor het doel waarvoor deze is geïnstalleerd, geen te lage capaciteit. De grondwaterpomp is bedoeld voor instandhouding van het peil. De huidige capaciteit is 9m3/h, daarmee worden beide vijvers aangevuld als de waterstand onder een bepaald niveau komt. De pomp wordt wel aanvullend ingezet in dit soort situaties maar is er niet expliciet voor bedoeld.
      
   4. Is het college het met ons eens dat ‘hogere rioolbelasting voor preventief spoelen van het riool of hogere grondwaterbelasting voor een pomp met een hoger vermogen’ nooit redenen mogen zijn om vissen te laten stikken?
      
      In essentie klopt het dat een hogere rioolheffing alleen, niet leidend moet zijn voor de keuze voor maatregelen. Er worden altijd meerdere belangen afgewogen. Echter kan op deze locatie nooit helemaal voorkomen worden dat een zuurstoftekort in de vijvers optreedt en vissen daardoor mogelijk sterven, tenminste zolang er steeds nieuwe vissen aanwezig zijn in de vijvers.
      
   5. Is het college het met ons eens dat eerder en meer ingrijpen het stikken van veel vissen in de vijvers had kunnen voorkomen? Zo nee, waarom niet?
      
      Nee, het ging hier om een extreme situatie, die zich incidenteel voordoet en lastig te voorspellen is, mede door de verschillende factoren en oorzaken van een zuurstoftekort. In de meeste gevallen van overstort treedt géén of in zeer beperkte mate vissterfte op.
      
   6. Is het college het met ons eens dat er aanvullende maatregelen moeten worden genomen om het stikken van vissen in de toekomst te voorkomen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke maatregelen gaat het college nemen?
      
      Ja, we zullen op korte termijn een aanvullende beluchtingsmat in de vijver in Park Malderborgh plaatsen. Daarnaast gaan we, voor alle overstortvijvers, onderzoeken welke maatregelen aanvullend van nut kunnen zijn.
      
6. Is het college bereid regelmatig overstortvijvers te controleren op de aanwezigheid van vissen en ervoor te zorgen dat deze eruit worden gehaald en worden overgezet naar andere, wel geschikte leefwateren? Zo nee, waarom niet?
   
   De vispopulatie groeit in een overstortvijver erg hard. Vooral omdat er sprake is van zowel natuurlijke aanwas als het uitzetten van vissen. Een kleine populatie groeit hard, terwijl een grote populatie stagneert. Wanneer er vissen worden weg gevangen dan is binnen korte tijd de vispopulatie weer op het oude niveau. Het is dus wel mogelijk om vissen over te zetten, maar daarmee is het probleem niet verholpen.
   
   
7. Is het college bereid een waarschuwingssysteem (early warning system) op te zetten om problemen voor vissen in Nijmeegse wateren tijdig te kunnen aanpakken?
   Zo nee, waarom niet?
   
   Om een goede inschatting te maken of een early warning system van toegevoegde waarde kan zijn is meer onderzoek nodig.
   
   
8. Is het college bereid versneld toe te werken naar afkoppeling van hemelwater in alle Nijmeegse wijken en naar hernieuwing van het Nijmeegse rioolstelsel, waar dat nodig is?
   Zo nee, waarom niet?
   
   Nee, we gaan dit niet versneld doen enkel ter voorkoming van vissterfte.
   Binnen het Gemeentelijke Rioleringsplan is al het uitgangspunt om bij herinrichting van straten hemelwater af te koppelen van het vuilwaterriool. Dit wordt gedaan op basis van de voorkeursvolgorde ‘schoonhouden-scheiden-zuiveren’. Daarnaast is er voor particulieren een subsidieregeling voor het afkoppelen van hun regenpijp. Naast het beperken van overstorten op overstortvijvers zijn de effecten van afkoppelen; het verminderen van het verpompen van ‘schoon regenwater’ naar de rioolwaterzuivering, het beperken van droogte c.q. aanvullen van grondwater en het verminderen van de kans op regenwateroverlast.

Hoogachtend,
Het college van burgemeester en wethouders van Nijmegen