Biolo­gische bestrij­dings­mid­delen als Xentari voor eiken­pro­ces­sierups niet logisch

Indiendatum: 1 mei 2020
Antwoorddatum: 23 jun. 2020

Geachte Mevrouw Lauret,

Wij hebben uw raadsvragen met als onderwerp gebruik van Xentari bij bestrijding Eikenprocessierups ontvangen. Hieronder vindt u onze antwoorden op uw vragen.

Vraag 1:
Klopt het dat bij de bestrijding van de eikenprocessierups in de gemeente Nijmegen nog steeds het product Xentari wordt gebruikt?

Ja dat klopt.

Vraag 2:
Bent u op de hoogte van de kritieken op het middel Xentari door diverse ecologen van Nederlandse overheden en de Vlinderstichting?

Ja, daarvan zijn we op de hoogte.

Vraag 3:
Is het College op de hoogte van het feit dat Xentari alle rupsen doodt, ook rupsen van andere insectensoorten dan de eikenprocessierups, en mogelijk zelfs andere bladetende larven van insecten et cetera die binnen 7 dagen op of onder de besproeide boom knagen, doordat Xentari een breed toxineprofiel heeft?

Ja, daarvan zijn we op de hoogte en daarom passen we het niet toe in door de Vlinder-stichting aangewezen belangrijke gebieden voor dagvlinders. En alleen op bomen die in het verleden last hebben gehad van de Eikenprocessierups of waarvan we verwachten dat ze veel overlast gaan geven.

Vraag 4:
Wat vindt het College van het feit dat het sproeien met middelen als Xentari alle rupsen, ook van andere insecten, doodt?

Zolang er geen beter middel is blijven we dit middel gebruiken om de gevolgen van de Eikenprocessierups voor de volksgezondheid zo klein mogelijk te houden. Preventief spuiten vermindert de plaagdruk flink en scheelt daarna ook flink in kosten omresterende nesten weg te zuigen. Alle andere methoden hebben tot op heden nog niet laten zien dat ze beter werken en de gezondheids- en economische schade even laag kunnen houden.

Vraag 5:
Is het College het met de Partij voor de Dieren eens dat, ondanks het stempel ‘biologisch en de goedkeuring door de NVWA, het ongewenst is bestrijdingsmiddelen te gebruiken die niet selectief kunnen worden gebruikt voor enkel de eikenprocessierups, al helemaal in een tijd waarin de biodiversiteit snel achteruit gaat? Dat het gebruik van zulke middelen gelijk staat aan schieten met een kanon op een mug? Zo nee, waarom niet?

Xentari is een middel op basis van een bacteriepreparaat. Of je dit een biologisch bestrijdingsmiddel noemt is een woordkeuze. Zolang het niet lukt om een middel te maken dat alleen de EPR bestrijdt blijven wij dit middel gebruiken. De achteruitgang van de landelijke biodiversiteit en de toepassing van dit middel hebben niets met elkaar te maken. De biodiversiteit in Nijmegen zal niet afnemen doordat er één week veel rupsen sterven op een aantal eikenbomen in de stad.

Vraag 6:
In sommige gemeenten worden plakstrips rondom bomen aangebracht als alternatieve bestrijdingsmethode voor eikenprocessierupsen. Ook dit middel werkt niet selectief: er blijven naast eikenprocessierupsen allerlei andere rupsen en insecten aan kleven, en helaas zelfs vogels en vleermuizen. Is het College bereid gecontracteerde (groen)-aannemers te laten weten dat zulke plakstrips nu en in de toekomst in de gemeente Nijmegen niet mogen worden gebruikt voor de bestrijding van eikenprocessierupsen? Zo nee, waarom niet?

Onze aannemers zullen geen plakstrips gebruiken nu en in de toekomst.

Vraag 7:
Is het college op de hoogte van het feit dat de eik waardplant is voor meer dan 400 insectensoorten, waaronder 189 vlindersoorten en hun rupsen zoals de eikenpage? Daarmee scoren ze van alle boomsoorten één van de hoogste waarden voor insecten.

Ja, daarvan zijn we op de hoogte. Daarom gebruiken we het middel ook niet in door de Vlinderstichting aangewezen gebieden. Met name vanwege de Eikenpage.

Vraag 8:
Er wordt in de gemeente Nijmegen geëxperimenteerd met het lokken van natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups zoals mezen. Bent u het met ons eens dat het effect hiervan moeilijk kan worden gevolgd als óók, en mogelijk zelfs meer dan voorheen, gesproeid wordt met producten als Xentari? Zo nee, waarom niet?

Wij hebben 240 nestkasten voor mezen en voor vleermuizen opgehangen. Deze kastjes hangen vooral in de “vlindergebieden”, waar we niet mogen spuiten met Xentari.

Vraag 9:
Realiseert het College zich dat als door het spuiten alle rupsen dood gaan, er dan geen voedsel meer is voor de vogels en dat als er grootschalig wordt gespoten, er veel minder jonge vogels groot zullen worden, kortom dat dit dus contraproductief werkt om de eikenprocessierups aan te pakken?

Deze bewering is natuurlijk overdreven. We hebben 62000 losse bomen en een veelvoud in de bossen. Een kwart van de losstaande bomen is eiken en daarvan weer een deel wordt één week per jaar bespoten met Xentari. Na spuiten is al gauw weer een insectenpopulatie aanwezig. De vogels en andere dieren in de stad zijn daarnaast niet afhankelijk van Eikenprocessierupsen voor hun voortbestaan, maar hebben allerlei voedselbronnen.

Vraag 10:
Is het College op de hoogte van het feit dat eikenprocessierupsen een voorkeur hebben voor losstaande bomen zonder veel ondergroei?

Ja, daarvan zijn wij op de hoogte, maar de Eikenprocessierups komt ook voor in onze bosranden en in bomen waar al dertig jaar een bloemrijke berm onder aanwezig is. Maar het klopt dat een processie makkelijker gaat over een gazon dan in een bloemenberm.

Vraag 11:
Het bestrijden van eikenprocessierupsen met verschillende maatregelen die natuurlijke vijanden (zoals bepaalde insecten en insectenetende vogels) aantrekken was in de gemeente Westerveld zeer veelbelovend en boekte in het eerste jaar al succes (80% minder nesten en de resterende nesten waren kleiner).
a) Hoe kijkt het College naar deze proef en de resultaten?

Het college heeft de aangedragen literatuur bekeken en ziet weinig aanknopingspunten die toepasbaar zijn voor Nijmegen. De gemeente Westerveld is een plattelandsgemeente (238km2) met 20.000 inwoners in verschillende kernen wonend. Dat is wel anders dan Nijmegen met 58km2 en circa 180.000 inwoners. Er is dus een verschil in uitgangssituatie.

b) Is het College bereid lering te trekken uit de resultaten van genoemde proef? Zo ja, hoe? Zo nee, waarom niet?

Op de proeflocatie is een bloemrijke berm ingezaaid en zijn veel kastjes opgehangen. Die kastjes passen wij ook toe en we hebben ook bermen met bloemen. Maar als we in alle bermen onder alle eiken een bloemrijk mengsel zouden moeten inzaaien, zoals dat te zien is op de Radboud Campus, dan hebben wij daar geen financiële middelen voor. Er is ook literatuur te vinden van andere proeven in gemeenten, waar minder hoge resultaten te zien zijn. Al die proeven blijven wij volgen en omdat we ook zijn aangesloten bij het Kenniscentrum Eikenprocessierups blijven wij op de hoogte van hun laatste kennis.

Vraag 12:
In deze periode komen mensen door thuiswerken/ thuisblijven en de afgelasting van de Vierdaagse evenals andere evenementen veel minder in contact met de brandharen van de eikenprocessierups. Bent u het met ons eens dat juist deze periode uitgelezen kansen biedt om te zien:
a) Hoe eikenprocessierupsen zonder bestrijdingsmiddelen kunnen worden bestreden en

Nee, daar zijn we het mee oneens, omdat juist wel degelijk heel veel mensen in deze tijden hun ontspanning in de buitenruimte zoeken. Intensief sporten is binnen verboden, dus er wordt extra veel buiten gesport. Het klopt natuurlijk dat er geen grote evenementen zijn. Maar de bouw gaat ook gewoon door en heeft ook last van de Eikenprocessierups.

b) Wat de effecten zijn van meer, hogere en bloemrijke beplanting onder eikenbomen en van voldoende nestgelegenheden voor natuurlijke vijanden op de eikenprocessierups-populatie? Zo nee, waarom niet?

Zoals we hebben aangegeven bij beantwoording van de moties over het maaibeheer en te lezen is in de Nota maaibeheer, worden dit jaar de meeste bermen minder vaak gemaaid. Ook is al aangegeven dat we 240 nestkastjes hebben opgehangen. Dit staat echter los van het Corona tijdperk en de daarvoor genomen maatregelen. Dus wij zien geen verband.

Hoogachtend,
Het college van burgemeester en wethouders van Nijmegen