Initi­atief-raads­voorstel Coali­tie­ak­koord 2022-2026

Voorzitter, er valt zoveel te zeggen over dit Coalitieakkoord. Zowel qua inhoud als proces. Ik zal me zoveel mogelijk beperken tot thema’s die volgens de PvdD van levensbelang zijn, voor alle levende wezens, inclusief de mens, ook om dubbelingen met andere partijen te voorkomen.

Laat ik beginnen met positieve woorden.

• Er staan veel mooie dingen in dit Coalitieakkoord. Deze coalitie zet inhoudelijk stappen in de goede richting op heel veel fronten. Meer dan in eerdere coalitieakkoorden is er aandacht voor klimaatverandering, klimaatadaptatie, natuurinclusief bouwen, biodiversiteit, vergroening van de openbare ruimte, circulaire bouw en al die andere onderwerpen die door de PvdD de afgelopen jaren telkens zijn geagendeerd.
• Luchtkwaliteit is een belangrijk thema en terecht moet de ODRN meer slagkracht krijgen.
• Er is aandacht voor dieren en dierenwelzijn: het woord dieren staat zeven keer in het Coalitieakkoord. De vorige keer was het 0. Het dierenwelzijnsbeleid en de uitvoeringsagenda dierenwelzijn wordt volgens de coalitie gelukkig met kracht voortgezet, ook al is nog volledig onduidelijk hoe dat in de praktijk wordt vormgegeven.
  We willen de coalitie ook alvast heel hartelijk danken voor hun plan de Hondenbelasting af te schaffen. Dat was 1 van onze 10 speerpunten tijdens de laatste verkiezingen. Want inderdaad, zoals mevrouw Grutters het al zei tijdens de presentatie van dit akkoord: het is raar belasting te heffen op dierenliefde, of, wat ons betreft, op huisgenoten.
• Deze coalitie zet duidelijk in op meer samenwerking met inwoners van onze mooie stad en zoekt naar creatieve vormen. We hopen dat participatie bij allerlei onderwerpen zoals Stedelijke ontwikkelingen, Ruimtelijke ordening en Zorg & Welzijn serieus zal worden opgepakt. We krijgen de indruk dat deze coalitie dit serieus wil verbeteren.
• Ook wordt ingezet op het VN-Verdrag Handicap en de Regenboogagenda, op maatregelen tegen discriminatie, op armoedeaanpak, verlagen woningnood en op kansengelijkheid.

En dat is allemaal positief.

Maar het zal niemand verbazen dat wij als PvdD vinden dat klimaatverandering en biodiversiteitsverlies veel grotere stappen vereisen. En dat wij dus dit Coalitieakkoord echt niet ver genoeg vinden gaan. Daarin staan we niet alleen.

• Klimaatwetenschappers van de Verenigde Naties waarschuwen keihard voor de onomkeerbare gevolgen van ontwrichtende klimaatverandering, als we nu niet alle zeilen bijzetten. Ze zeggen dat de CO₂-uitstoot veel sneller naar beneden moet. De ambitie in dit Coalitieakkoord om in 2045 energieneutraal te zijn gaat niet ver genoeg. Volgens deze wetenschappers moet dat jaartal worden vervroegd naar 2040. Uitsmeren over langere tijd kost alleen maar meer geld in de toekomst.
  Dat betekent daarnaast ook dat we vanaf nu veel sterker moeten inzetten op klimaatadaptatie, dan nu in het akkoord is verwoord. We willen geen onleefbaar Nijmegen in de zomer en enorme wateroverlast door hoosbuien. We zijn blij met dat er een wethouder komt voor dit onderwerp.
• Zet daarbij stevig in op uitbreiding van plantaardig, biologisch en lokaal verbouwd voedsel. Ook dat zijn belangrijke factoren om klimaatverandering en biodiversiteitsverlies tegen te gaan.
• Dit coalitieakkoord wil ‘natuurinclusief bouwen’ uitbreiden naar andere wijken van de stad: dat heeft vooral zin als projectontwikkelaars verplicht een hoger aantal punten moeten halen. Zolang het gevraagde puntenaantal zo laag blijft, is dit instrument in onze ogen toch een beetje een vorm van greenwashing.
• Het verhogen van het aantal te planten bomen naar 1000 extra per jaar is een goed plan, maar als er gemakkelijk gekapt kan worden en veel gekapt wordt, zelfs in het broedseizoen, en het niet duidelijk is of we netto erop vooruit gaan in aantal bomen, dan is hier ook nog wel wat te verbeteren. Zet evenredig in op boombehoud!
• Een compensatieregeling voor wanneer een leefgebied voor belangrijke soorten dieren en planten plaats moeten maken voor ruimtelijke ontwikkeling klinkt goed, maar zorg dan eerst dat er goede natuuronderzoeken plaatsvinden, dat natuurorganisaties vooraf worden betrokken zoals de raad in een aangenomen motie heeft gevraagd, en dat belangrijke beschermde en Rode Lijstsoorten niet keer op keer over het hoofd worden gezien. Want dan hoef je nooit te compenseren. Ik noem opnieuw het vliegend hert in Westermeerwijk, de patrijzen in de Waalsprong en de hazelworm bij plan Berg en Dalseweg 293-295. Als je het hebt over biodiversiteit, dan zijn dit voorbeelden van soorten waarvoor Nijmegen iets kan en moet betekenen.
  
  Voorzitter, graag zou ik van de coalitiepartijen vernemen wat zij gaan doen om het probleem van de ondermaatse natuuronderzoeken aan te pakken en de eerder aangenomen motie op dit vlak daadwerkelijk gestalte te geven. Want als dit niet goed gebeurt, is die compensatieregeling een wassen neus en raakt alle balans zoek, een balans die we volgens onze Omgevingsvisie juist graag willen.
• De intrinsieke waarde die dieren volgens de wet hebben zouden wij graag ook terug zien in het beleid op andere beleidsterreinen, van de manier waarop wij omgaan met dieren in de openbare ruimte tot hoe wij rekening houden met aanwezige dieren bij stedelijke ontwikkeling. En zet in op voorlichting over dieren, van hoe om te gaan met wilde dieren tot bewustwording over het aanschaffen van huisdieren.

Dan tot slot nog wat woorden over het proces.

De nieuwe coalitie van GroenLinks, Stadspartij en D66 heeft ervoor gekozen om het coalitieakkoord dit jaar in de plaats te laten komen van het koersdocument. Daarmee is het coalitieakkoord de opmaat geworden voor het opstellen van de Stadsbegroting 2024-2027.
Wat de PvdD betreft gebeurt dit nu één keer, maar nooit weer, want het is om een aantal redenen problematisch.

Bij een koersdebat is er uitgebreide mogelijkheid om vooraf vragen te stellen. Vragen over achterliggende financiële cijfers en beleid kunnen nu nauwelijks worden gesteld. Of kunnen we verwachten dat SP wethouders vragen gaan beantwoorden over een akkoord waaraan de SP niet eens deelneemt? Het kan, maar het is natuurlijk een vreemde manier van doen.
We hebben nu geen mogelijkheid met elkaar van politieke gedachten te wisselen in gespreksrondes en het college te bevragen. Tenslotte kunnen in een Besluitronde bij een Koersdebat moties en amendementen worden ingediend, waarin de opbrengsten uit de gespreksrondes kunnen worden verwerkt. Dat zorgvuldige democratische proces wordt de raad, en met name de oppositie, nu onthouden.

In het Coalitieakkoord staat dat andere partijen zijn uitgenodigd om input te leveren. Maar er heeft geen serieus gesprek plaatsgevonden. De tekst was feitelijk al klaar, maar niet bekend bij de oppositiepartijen, toen we op een vrijdagmiddag input mochten leveren. Welke input moesten wij dan leveren en waarop? Ons programma is helder.

Het Coalitieakkoord is daarna weliswaar voorgelegd als raadsvoorstel. Het kan dus geamendeerd worden. Maar hoe realistisch is het te verwachten dat de drie fracties van de nieuwe coalitie serieus overwegen een amendement te steunen, als de inkt van het akkoord amper droog is?

Het Coalitieakkoord is een document met doelen en plannen. Het bevat veel minder een nadere omschrijving van hoe die plannen en doelen moeten worden verwezenlijkt. En op welke financiële ramingen moeten een amendement dan worden gebaseerd? Een koersdocument is daarin veel meer uitgewerkt en gedetailleerd en biedt daardoor veel meer handvatten en inzicht om een gedegen, realistische en specifieke dekking te zoeken voor een amendement.

De coalitie heeft er 3 maanden over gedaan tot dit document te komen en dan wordt van oppositiepartijen verwacht dat zij dit document in minder dan 2 weken doorgronden?

Deze coalitie zegt graag samen te werken met de hele raad en met alle fracties. Wij verwachten dan ook dat die open houding duidelijk merkbaar is bij de behandeling van de komende Stadsbegroting, wanneer we hopelijk wel weer een zorgvuldig democratisch proces krijgen.

Tot zover.

Dank u wel, voorzitter.