Michelle van Doorn over Stads­be­groting 2019-2022

Voorzitter,

Een nieuwe Raad en een nieuwe coalitie.

En nu dan de eerste Stadsbegroting van een nieuw College.

Voor ons als nieuwe fractie ook de eerste Stadsbegroting. Sowieso is deze periode voor mijn fractie een periode vol eerste keren.

En voor het eerst in de politieke geschiedenis van Nijmegen is er een partij die niet de mens en zijn vaak economische korte termijnbelangen centraal stelt, maar als uitgangspunt de aarde kiest met ál haar bewoners, mens én dier.

Wij zijn blij te merken dat wij niet de enige zijn in deze Raad die zich zorgen maken om de toekomst van Nijmegen en van de wereld. We staan voor grote vraagstukken om de toekomst gezond, leefbaar en sociaal te houden. Hoe zullen de generaties na ons over ons oordelen? Hoe groot zal de rekening zijn die wij naar hen doorschuiven? Een rekening in ecologische zin, in sociale zin? Komt gelijkwaardigheid onder druk te staan? Leefbaarheid en gezondheid? En hoe zit het met verdraagzaamheid? Wordt het leven of overleven?

En, voorzitter, is het leven in gezondheid en harmonie wel betaalbaar?

We staan de komende jaren voor grote uitdagingen, die ook financieel de nodige inspanning zullen kosten van de gemeente. Dat is belangrijk en nodig, want als we nu niet investeren, schuiven we de rekening door naar volgende generaties, voor wie de rekening dan nog hoger zal zijn.

Nederland, en daarmee ook Nijmegen, heeft zich gecommitteerd aan de klimaatdoelstellingen van Parijs: het nodige doen om de opwarming van de aarde niet boven een stijging van anderhalve graad Celsius te laten uitkomen. Dat gaat in het huidige tempo niet lukken. Vorige maand nog meldde het Internationale wetenschappelijke klimaatpanel dat er ‘snelle, verstrekkende en nooit eerder vertoonde veranderingen’ nodig zijn. Snelle, verstrekkende en nooit eerder vertoonde veranderingen.

Daar hoort natuurlijk ook een passende begroting bij. En daarin schiet het helaas toch tekort. In delen klinkt urgentie door met betrekking tot klimaat- en energieneutraliteit, maar er worden ook nog steeds verkeerde keuzes gemaakt.

Ondernemers mogen hun schoen zetten en krijgen van dit College er een versnapering in van gemiddeld een tientje per maand, nog niet eens, als ik het wel heb. Bij elkaar kost dit de gemeente wel 2,5 miljoen. Welk probleem wordt hier opgelost? Hoe staat dat in verhouding tot de praktische en financiële uitdaging van de energietransitie? Onlangs hoorde ik het College zeggen, dat het wel meer wilde doen, maar dat er de middelen niet voor zijn.

Welnu, de Partij voor de Dieren staat altijd klaar om een handje te helpen. Vandaag doen we dat met twee moties op dit punt: de eerste verschuift het geld van de OZB verlaging naar het op te tuigen Transitiefonds energie. De tweede motie zet alle zeilen en urgentie bij, bij de klimaatoplossingen.
Want, voorzitter, deze begroting gaat ervan uit dat we wel onder de anderhalve graad opwarming blijven. Maar eerder ziet het ernaar uit dat we naar de twee graden koersen. De Stanford University vond het wel een goed idee om te onderzoeken wat het in economische zin zal gaan kosten als we de boel laten oplopen tot twee graden. En dat is niet misselijk. Wereldwijd gaat dat 30.000 miljard dollar kosten. Voor de generaties na ons dus. 30.000 miljard dollar. Duizelingwekkend! En stel nou dat we die enorme last eerlijk gaan verdelen over de hoofden van de wereldbevolking. Dat zou betekenen dat we met een last voor Nijmegen komen te zitten van zo’n 700 miljoen. Da’s bijna de hele begroting waar we vandaag over spreken. Zo’n tweegradenbegroting moeten we toch echt voorkomen, laat staan, en ik durf er bijna niet aan te denken, voorzitter, een driegradenbegroting!

We zullen dan wel ook op een andere manier onze economie moeten inrichten. Af van de focus op voortdurende economische groei. Dat is zo’n smalle definitie van voorspoed. En onhoudbaar bovendien; dat heeft het recente verleden maar weer eens laten zien.

Het lineaire groeidenken is onverenigbaar met de door ons allen zo vurig gewenste circulaire economie. Daarvoor hebben we dan wel nieuwe perspectieven en uitgangspunten voor nodig.

Een nieuw, en naar ik voorspel revolutionair, idee is ontwikkeld door econoom Kate Raworth: de Donut economie. Een cirkel binnen een cirkel. De buitenste geeft de maximale draagkracht van de aarde aan, de binnenste de minimale sociale behoeften. Daartussen de ruimte om duurzaam economisch te handelen. De uitdaging aan ons allen, burgers, overheid en bedrijven, is om binnen de donut te blijven. Vandaar dat we dan ook twee cadeautjes hebben. Voor de wethouder een boek en voor de Raad een motie: de donut, economie voor de 21 eeuw.

Voorzitter,

Nu we het toch over cirkels hebben. Bij een circulaire economie hoort ook een circulaire inrichting van onze ruimte. Nu staat Nijmegen voor grote bouwprojecten. Het blijft de Partij voor de Dieren knellen als er groene ruimte voor moet wijken. Maar als er dan toch gebouwd gaat worden, dan wel circulair en natuurinclusief. Zorg dat de levende omgeving een prominente plaats krijgt in bouwprojecten en tot bloei kan komen. En zorg ervoor dat na jaren bij sloop, verbouw of herbouw materialen weer elders kunnen worden ingezet. Het materialenpaspoort is daar een uitstekend middel voor. Hiervoor dienen wij twee moties in.

Dit alles komt ook de biodiversiteit ten goede. En zoals we allemaal ondertussen wel weten, is het daarmee slecht gesteld. Het is dan ook hard nodig dat we in onze eigen lokale omgeving in beeld krijgen wat de stand is van de biodiversiteit en welk huidig beleid er invloed op heeft. Als we die inventarisatie hebben, kunnen we gerichte beleidskeuzes maken om biodiversiteit te verbeteren. Vandaar onze motie die daar groen licht voor geeft.

Biodiversiteit is superbelangrijk voor veel dingen, zoals voor de voedselvoorziening. Zo’n 60% van wat er in de supermarkt ligt, is afhankelijk van een bestuiving door insecten. Vandaar een tweede motie rond dit thema: ‘Laat Bijmegen zoemen’. Namens de volgende generaties, voorzitter.

Met groeiende inwonersaantallen op een beperkte ruimte, is mobiliteit een belangrijk vraagstuk. En laat mobiliteit en de keuzes die daarbij worden gemaakt nou ook van invloed zijn op de gezondheid van de leefomgeving, met name de luchtkwaliteit. En de keuze voor de fiets als vervoermiddel is niet alleen schoon, het bevordert ook nog eens de gezondheid. Iedereen, ook de lagere inkomens, dienen dus een deugdelijke fiets tot hun beschikking te hebben voor woon-werkverkeer. Vandaar onze motie ‘Met de fiets naar werk of school’.

Dan tot slot, voorzitter, nog twee moties die gaan over geld.

Het College komt voor 1 januari met een inventarisatie van het dierenwelzijnsbeleid. Wij kijken daar met belangstelling naar uit, dat begrijpt u. In de Stadsbegroting staat dat het College in 2019 nieuw dierenwelzijnsbeleid gaat formuleren. En ook daar zijn wij als Partij voor de Dieren erg benieuwd naar. En niet alleen dat; wij zullen ook paraat staan om het College daarbij te helpen. Die toezegging heeft u alvast van onze zijde.

Vreemd is wel, dat er geen budget is gereserveerd voor uitvoering van dat nieuwe beleid. De kans is namelijk niet ondenkbaar, dat daar in 2019 al een begin mee kan worden gemaakt. Vandaar onze motie, die daarin voorziet.

En dan de laatste motie van vandaag. Ja echt, voorzitter.

Een duurzame stad, een stad die daarbij verder kijkt dan de eigen gemeentegrens. Een stad met een fors kapitaal op de bank. Een bank die, net als alle andere andere banken, dat kapitaal inzet om overal in de wereld te investeren. En daar gaat het fout. Onze huisbank, de ING Bank, heeft een investeringsagenda waar je misselijk van wordt. Palmolieplantages die funest zijn voor flora en fauna, voor de lokale bevolking en voor het milieu: ecocide. Investeringen in fossiele energie, in giga-kippenstallen in Oekraïne, Brazilië en andere landen die het niet zo nauw nemen met dierenwelzijn, arbeidsomstandigheden en milieuaspecten. Onrechtvaardig bonusbeleid. En daar kwam dan het witwasschandaal dit jaar nog bij. Een bank met een strafblad. De ING Bank is een klant als de gemeente Nijmegen onwaardig.

Ik vraag u: what’s the colour of money bij de ING? Zwart? Wit? Groen zeker niet.

College, roep de ING Bank met klem op hun investeringen terug te trekken uit deze kwalijke zaken. En mochten zij dit niet doen, dan graag een scenario klaarleggen, om als het zover is, per einde contract, over te kunnen stappen naar een bank die wel Nijmegen-waardig is.

Tot slot, voorzitter, zal ook ik kleur bekennen: ook ik ben klant van de ING. Geweest.

Mijn rekening heb ik opgeheven en bij deze knip ik graag definitief mijn banden met hen door.

Dankuwel.